Aan het uiten van je emoties in negatieve communicatiecirkels kleeft een onverwachtse, nare kant. Als je partner zich onder druk gezet voelt, dan werkt het delen van je gevoelens averechts.
Met het ‘spuien’ van je gevoelens zou het zomaar kunnen dat je jouw partner manipuleert. Of dat je partner dit zo ervaart.
Gevoelens als middel om controle of macht over je partner uit te oefenen… Niet de beste manier om begrip en verbondenheid te krijgen. Het zal eerder tot protest, afstand en afwijzing leiden. Zonder dat je doorhebt waar dat nou ineens vandaan komt.
Er zijn 3 tegenwerkende percepties die velen van ons op een of andere manier aangeleerd hebben:
- We denken dat we verantwoordelijk zijn voor het welzijn van onze partner.
- We denken tegelijkertijd dat onze partner verantwoordelijk is voor ons welzijn.
- We ‘gebruiken’ onze gevoelens om onze partner uit schuldgevoel, angst of schaamte te laten handelen.
De 3e werkt omdat we 1 en 2 denken…
Bij de 1e merk je dit wanneer je bijvoorbeeld veel aan zelfrechtvaardiging doet. En bij de 2e wanneer je jouw gevoel helemaal afhankelijk maakt van het gedrag van je partner.
Hier zijn wat zinnen zodat je kunt toetsen in hoeverre dit bij jullie speelt:
- Ik voel me gefrustreerd als je zo tegen me doet.
- Ik ben bekaf, omdat jij niet voor de kinderen zorgt.
- Ik voel me verdrietig als jij (steeds) zegt dat het niet goed is wat ik doe.
- Maar ik help je toch? Dat zie je niet en jij klaagt altijd.
- Ik voel me echt moedeloos over hoe het tussen ons gaat. Als je zo doorgaat dan gaat het helemaal fout.
- Ik voel me afgewezen.
- Ik voel me buitengesloten.
- Ik voel me in de steek gelaten.
- Ik voel me gemanipuleerd door jou.
De ik-boodschappen (een gouden regel in communicatietrainingen) in dit rijtje kunnen verkapte jij-boodschappen zijn, of worden zo opgevat. Dan roepen ze op tot zelfverdediging. Of tot onderwerping.
Dit soort gevoelsuitingen komen op perceptie 2 neer:
- Het is jouw schuld dat ik me zo voel…
- Jij moet stoppen om zo te doen, dan voel ik pas me weer goed…
- Jij zorgt ervoor dat er geen harmonie is…
En bij de partner die erop reageert komt onderliggende perceptie 1 los:
- Het is mijn schuld dat hij of zij zich zo voelt…
- Als ik voortaan niet meer zo doe, dan komt het goed…
- Ik zorg ervoor dat de sfeer verpest wordt…
En zo wentelen we de last van onze gevoelens op onze partner af. Die is verantwoordelijk voor onze staat van welzijn, en die moet tenminste zijn of haar aandeel oppakken in de communicatie om het op te lossen.
Hoe kom je hier nu uit?
Over je gevoelens kunnen praten is belangrijk om elkaar echt te ontmoeten. Loop je echter (nog) veel vast in negatieve communicatiecirkels? Dan is de manier waarop je dit doet er tegelijkertijd randvoorwaardelijk voor.
Op deze plek 5 tips hierover:
1. Heb het over je werkelijke gevoelens. ‘Gemanipuleerd’ is bijvoorbeeld geen gevoel. Het is een beschrijving van wat je denkt dat je partner doet.
2. Heb het daarnaast over je werkelijke behoeften. In plaats van “Ik voel me gemanipuleerd” zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen: “Ik heb behoefte aan respect.”
3. Pas op voor emotioneel spuien waarbij je samenvalt met je emotie. Je emoties ‘authentiek, onverbloemd en direct delen’ (zonder nadenken dus) leidt tot blikvernauwing. Je beperkt daarmee je eigen keuzevrijheid. Kunnen uitzoomen en jullie negatieve communicatiecirkels vanuit meerdere kanten bekijken is noodzakelijk om ze uiteindelijk te doorbreken.
4. Ben alert dat je jouw negatieve emoties niet voedt door er teveel over na te denken. Voor sommigen is dat namelijk een andere vorm van controle: als je het begrijpt dan kun je er wat aan doen. En als jouw partner het begrijpt kan hij of zij daar wat aan doen. Denk je. Maar… alles wat je veel aandacht geeft, groeit…
5. Verdraag pijn en ongemak van je eigen emoties en van die van je partner. Zo voorkom je de eerdergenoemde blikvernauwing en maak je ruimte voor de noodzakelijke helikopterview op jullie negatieve communicatiecirkels.
Deze 7 valkuilen van gevoelens vind je misschien ook interessant om te lezen.