Iedere vorm van zelfverdediging betekent dat je geen ruimte hebt voor:
- wat je echt voelt
- wat je echt nodig hebt
- wat jouw partner echt voelt
- wat jouw partner echt nodig heeft
Terwijl je elkaar ook nog eens triggert waardoor de negatieve communicatiecirkel gaat draaien. Om dit te voorkomen helpt het als je allebei weet wat je allemaal als zelfverdediging kunt zien.
Hier zijn 6 categorieën met in totaal 44 zelfverdedigingsreacties die je misschien niet allemaal zo gauw als zelfverdediging zou interpreteren. Kijk zelf maar wat je ervan herkent.
Categorie 1: Ontkennen
1. Dat is niet zo, waar heb je het over?
2. Hier is het bewijs (dat het niet zo is).
3. Ik was juist van plan om het te doen!
4. Ik ben me van geen kwaad bewust (wat heb ik nou weer gedaan, ik wil alleen maar dit of dat, wat is nu het grote probleem?)
Categorie 2: Uitleggen (excuses maken)
5. Ik wist niet dat je het zo voelde, ervoer of zag.
6. Ik dacht dat dit was wat je wilde of bedoelde.
7. Het is normaal.
8. Het is een klein misverstand.
9. We zijn verschillend.
10. Ik ben hier gewoon niet zo goed in.
11. Er zijn verzachtende omstandigheden (ik was moe etc.)
Categorie 3: Tegenaanvallen
12. Jij doet hetzelfde, jij deed het eerst, jij doet dat – niet ik!
13. Wat jij doet is veel erger namelijk…
14. Je bent zo inconsequent, dan weer dit dan weer dat…
15. Ik deed het alleen maar in reactie op jou.
16. Jij gaat te ver in de tegengestelde richting (jij bent zo star en vasthoudend aan iedere afspraak ook als de omstandigheden zijn veranderd)
17. Wat jij als een probleem in mij ziet is eigenlijk een probleem in jou.
18. Ik heb mijn rechten om …
19. Je had het me moeten vertellen.
20. Je had me dit eerder moeten vertellen.
21. Je had me dit ook op een normale manier kunnen vertellen.
22. Je wist wat je met mij kreeg, dus je hebt alleen jezelf om te beschuldigen.
23. Je zou wat meer accepterend moeten zijn,
24. Jij hebt geen reële verwachtingen.
25. Het is jouw probleem, dus je moet er zelf voor zorgen.
26. Je had dit probleem ook al lang voor je mij ontmoette.
27. Je hebt dezelfde klacht als je over iedereen hebt, het zegt dus eerder iets over jezelf.
28. Je bent onvolwassen (zwak, niet capabel, afhankelijk etc.).
29. Je bent een bodemloze put, niets zal goed genoeg zijn voor jou.
30. Ik ben jouw zondebok, je reageert het af op mij.
31. Je trekt een rookgordijn op, je beschuldigt mij zodat je niet naar je eigen problemen hoeft te kijken.
32. Het is maar een kleine inbreuk, wat ons tot het echte probleem brengt, namelijk dat jij overal zo’n punt van maakt.
33. Je hebt zo’n negatieve kijk op alles.
34. Je zit zo vol zelfmedelijden, je stelt je zo als een slachtoffer op, je moet er wel lol in hebben om je zo ongelukkig te voelen.
35. Je manipuleert mij, je wil mij veranderen en overheersen.
36. Het ging zo goed (de laatste tijd), je wilt het kapot maken.
Categorie 4: Zelfbeschuldiging
37. Ja je hebt gelijk (ik heb het verpest, het is mijn schuld, ik ben gewoon niet goed en niet capabel).
Categorie 5: Oplossen
38. Ik zal het oplossen, wat kan ik doen?
39. Ik doe het toch al een stuk beter.
40. Ik probeer mijn best te doen.
41. Ik kan niet veranderen, dus je zal het moeten accepteren.
Categorie 6: Terugtrekken
42. De ander afschepen (kan het een andere keer).
43. Psychologisch weggaan (niets meer zeggen).
44. Lichamelijk weggaan (letterlijk weggaan).
In de negatieve communicatiecirkel kies je uit al deze 44 reacties 1 reactie op het moment dat jij een verwijt hoort van jouw partner.
Welke reactie kies je?
Dat gaat heel snel en dat doe je door de gevolgen in te schatten:
- Hier zal jouw partner een weerwoord op hebben waar het geen zin heeft om tegenin te gaan.
- Hier zal jouw partner moeilijk iets tegenin kunnen brengen.
- Dit is te erg om te zeggen, dat zal de rest van de dag verpesten.
- Dit kan ik niet zeggen, want het is te passief.
- Dit zeg ik niet want het is de vervelende gevolgen voor mezelf niet waard.
Je zult dit soort snelle redenaties waarschijnlijk als logisch en rationeel zien. Met alle 44 reacties voer je echter een ‘strijd’ omdat je dan gewoonweg niet emotioneel responsief bent. Je bent dan bezig met het zoeken van de boef. En die boef kan jouw partner zijn, maar ook jijzelf in je eigen ogen. Als je van jezelf ‘de boef’ maakt zeg je dingen als:
- Sorry, dat was mijn fout.
- Ik heb het verkeerd gedaan.
- Dat had ik anders moeten doen.
Om uit negatieve communicatiecirkels te breken moet je jouw eigen zelfverdedigingsreacties goed leren kennen. Alleen zo kun je de volgende stap maken om te zien hoe jij daarmee 1 van de andere 44 zelfverdedigingsreacties van jouw partner oproept. En daarmee jouw partner weer bij jou. Met zelfverdedigingsreacties versterk je elkaars gedrag en werken jullie de escalatie of emotionele verwijdering samen in de hand.
Kortom: zonder (h)erkenning van ieder je eigen aandeel én je eigen invloed op de ander keer je een negatieve spiraal niet om. Om het beter te leren kennen zouden jij en je partner deze stappen eens door kunnen nemen:
- Kies een incident waarin jullie vastliepen.
- Welke van de 44 reacties liet jij zien?
- Welke van de 44 reacties liet jouw partner in reactie op jou zien?
- Wat liet jij toen weer uit die 44 reacties in reactie op jouw partner zien?
- Hoe liepen jullie vervolgens vast?
Als je bij deze oefening merkt dat je het moeilijk vindt om bij jouw eigen reactie (aandeel) te beginnen, dan ben je waarschijnlijk nog steeds jouw partner als de boef aan het bestempelen…
Lees dan hier over verdedigen op verwijten even verder.