Dit is zo egoïstisch!

Heb jij een partner die jou egoïstisch vindt?
Of heb je juist een partner die jij egoïstisch vindt?

Wat doet het woord ‘egoïsme’ met jou?

Ik denk dat je net als velen van ons egoïsme als iets negatiefs ziet. Wat gebeurt er met jou als ik tegen jou zeg:

Ik vind jou egoïstisch

Niet echt leuk hè? Nu kun je zoiets natuurlijk ook wat diplomatieker brengen. Maak bijvoorbeeld het mooi klinkende onderscheid tussen gezond en ongezond egoïsme:

Ik vind jou gezond egoïstisch

Klinkt al beter, maar ik ervaar het nog steeds als een scheldwoord. En ik vind het nog kortzichtig ook. Ten eerste, wie bepaalt de grens tussen gezond en ongezond egoïsme? Jij voor een ander? Die ander voor jou?

Ten tweede toont die persoon weinig inzicht in onderliggende zelfbeschermingsmechanismen. Ten derde zegt het meer over die persoon dan over mij. Ten vierde…

En zo kan ik nog wel even doorgaan om die ander als het probleem te bestempelen…. Ben ik in mijn leven eindelijk zo ver dat ik meer voor mijn eigen belangen durf op te komen, ben je weer egoïstisch. Het is verdorie ook nooit goed!

Herken je dit proces bij jezelf?

Dat jij een egoïsme-etiketje opgeplakt krijgt en daar met allerlei argumenten onderuit probeert te komen? Het beeld van jezelf recht wil zetten?

Of dat jij jouw partner dit etiketje opplakt? En dat jouw partner met alle mogelijke acties (argumenteren, verdedigen, wegstoppen) onder dat etiketje uit probeert te komen?

Hand in eigen boezem…

Hoe ‘goed’ ben jij bezig als je uiteindelijk kunt draaien naar:

• Hé als meer mensen tegen mij zeggen dat ik me egoïstisch gedraag, zou dit dan toch waar kunnen zijn?
• Wat zegt het over mij als ik mij erdoor geraakt voel?
• Ben ik werkelijk degene die het probleem is?
• Ben ik verantwoordelijk om te bemiddelen en het recht te zetten?
• Moet ik me dan maar aanpassen aan de norm van mijn partner?

Voor veel koppels is een verschillende opvatting over egoïsme een grote spelbreker van de verbondenheid. Of je nu de ‘schuld’ bij jouw partner neerlegt, de schuld bij jezelf neerlegt of de schuld samen deelt.

Alle goede bedoelingen ten spijt, de schuld of oorzaak van ‘egoïsme’ bij IEMAND neerleggen leidt tot negatieve communicatiecirkels. Ik zal je 3 manieren vertellen hoe ik dat zie gebeuren bij koppels.

1. Egoïsme in het spel of is het iets anders?

Zorg voor elkaar is naast gehechtheid en seksualiteit een pijler van een volwassen liefdesrelatie. In je relatie kan de zorgverdeling scheef zijn: de één zorgt altijd voor de ander en de ander laat zich dit altijd aanleunen.

Het gaat mij hier niet primair om de praktische zorgtaken in huis, maar om de emotionele zorg voor elkaar. Veel koppels hebben weinig last van een scheve verdeling in de praktische zorgtaken (ook al lijkt dat aan de buitenkant wel zo), maar van een scheve balans in de emotionele zorg voor elkaar.

De ontbrekende emotionele wederkerigheid is meestal het onderliggende probleem. Zelden maak ik mee dat dit uit egoïsme voortkomt. Maar om dit alles te doorgronden moet je wel veel verder dan je neus lang is kunnen kijken.

2. Je moet altijd klaar staan voor een ander…

Veel mensen hebben vanuit vroeger een innerlijke dwingende regel ontwikkeld waarmee je tegen jezelf zegt dat je een ander altijd moet helpen. Dat gebeurt met name als jij je als kind ‘altijd’ ondergeschikt moest maken aan de behoeften van jouw ouders.

Op een onbewust niveau heeft dit tot gevolg dat je zowel jezelf als de ander aan die dwingende regel onderwerpt. En als die ander deze dwingende regel ook heeft meegekregen is de negatieve cirkel rond. Schuld en schaamte zijn de ingrediënten, in plaats van liefde en oordeelvrij mededogen.

Het klinkt heel nobel om altijd voor anderen klaar te staan, maar daaronder zie ik maar al te vaak dat het eigenlijk gaat om pleasen uit angst.

3. Beschermen van je autonomie

Naast gehechtheid hebben mensen ook de basisbehoefte om zelf de regie te voeren over hun leven. Zelfbeschikkingsrecht en autonomie liggen in die zin in elkaars verlengde. Tegelijk is het de andere kant van veilige gehechtheid.

Hoe veiliger een mens zich voelt, hoe meer een mens zich autonoom kan en durft op te stellen. Dat geldt niet alleen voor je relatie, maar ook voor vriendschappen en samenlevingen.

Je voelt je veilig genoeg om afwijkende meningen en gedragingen te vertonen. En om afwijkende meningen en gedragingen van anderen te verdragen zonder dit met ‘slimme’ communicatie te ‘corrigeren’.

Onder dwarse koppigheid in de negatieve communicatiecirkel zit heel vaak de behoefte om je eigen autonomie te beschermen. Het lijkt misschien dat je uit egoïsme je eigen belangen veilig stelt, maar daaronder zit eerder het gevecht om nu wel jezelf te mogen zijn.

Egoïsme herkaderen

Lukt het je met de kennis van nu om oordelen van egoïsme te herkaderen naar de behoefte om zowel jezelf te mogen zijn (met welke behoefte dan ook) als je in liefde geaccepteerd te voelen? En dit dan uiteraard:

• zonder je een slecht of waardeloos mens te voelen?
• zonder angst om buitengesloten te worden?
• zonder angst om de liefde of het respect van je partner te verliezen?