Je kunt wel zeggen dat je niks terug verwacht van je partner, maar zo werkt het helaas niet. Vooral niet op het schimmige terrein van je emoties.
In een interview over haar nieuwe roman Fuzzie verwoordt Hanna Bervoets het mooi:
“Maar zodra je een band aangaat met een persoon, komt er een onzichtbare weegschaal boven jullie hoofden te hangen; een weegschaal van genegenheid. Onze cultuur schrijft voor dat die altijd in balans moet zijn: jij moet evenveel van mij houden als ik van jou. Dat is een verneukeratief idee; genegenheid kun je immers niet objectief meten en het blijft niet altijd hetzelfde. In mijn omgeving merkte ik dat disbalans heel veel problemen veroorzaakte in relaties. Genegenheid werd soms ingezet als een soort valuta: ik geef jou zo veel en dan wil ik net zo veel terug. Zodra iemand zich niet gehoord voelt of het gevoel dat hij te veel “uitgeeft”, dan is er een probleem.”
Het klinkt niet leuk en niet verlicht, maar we houden allemaal een emotionele bankrekening bij waarop onze positieve en negatieve ervaringen in balans moeten zijn. Alleen is de balans jammer genoeg niet 50/50.
De psycholoog John Gottman heeft uit grootschalig onderzoek de conclusie getrokken dat we gelukkig zijn als tegenover iedere negatieve ervaring tenminste 5 positieve ervaringen staan. In ongelukkige relaties staan er gemiddeld 8 negatieve uitingen tegenover slechts 1 positieve uiting.
Zomaar wat voorbeelden van negatieve ervaringen:
- Je partner reageert niet op iets dat je zegt of vraagt
- Je partner wuift jouw gevoel weg door bijvoorbeeld te zeggen dat het niet nodig is
- Je partner ontkracht jouw gevoel of jouw verhaal
- Je partner verdedigt jouw ‘tegenstander’
- Je partner snauwt jou af
- Je krijgt oplossingen van jouw partner terwijl je een luisterend oor wilt
En voorbeelden van positieve ervaringen:
- Je krijgt ‘altijd’ een reactie van je partner als je iets zegt of vraagt
- Je partner leeft zich in jouw gevoel in
- Je partner kiest jouw kant (ook al ben je het inhoudelijk oneens)
- Je partner toont betrokkenheid (ook al begrijp je elkaar niet)
- Je partner knuffelt jou
- Je partner spreekt jou liefdevol toe
Positieve ervaringen geven erkenning. Ze bevestigen de liefde. Je voelt je gezien, gehoord en verbonden. Negatieve ervaringen maken helaas meer indruk en blijven langer hangen. Ze verzwakken de liefdesband.
Waar ik veel koppels op stuk zie lopen is de emotionele wederkerigheid van erkenning.
Beide partners denken: ik doe zoveel of ik geef jou zoveel erkenning maar ik krijg er niets voor terug. Stank voor dank. Het getouwtrek hierom verplaatst zich algauw naar:
- Het aanvoeren van argumenten ic. bewijzen op de weegschaal
- Dwingende aanwijzingen hoe de ander erkenning kan geven
- Het gebrek aan wederkerig toegeven en je kwetsbaar opstellen
Mag je erkenning terug verwachten?
Een grote morele vraag is dit natuurlijk. Als ik het heel feitelijk beantwoord: ja dat mag. We hebben tenslotte een vrije wilsbeschikking.
Je mag zelf weten wat je verwachtingen en verlangens zijn. Moet je wel op de koop toe nemen dat je teleurgesteld kunt worden.
Want mag je het eisen?
Ook een grote vraag. Maar hoe je het ook wendt of keert, jouw partner heeft ook een vrije wilsbeschikking. Dus ik zou zeggen: nee, eisen mag niet. Of laat ik het zo zeggen: eisen heeft geen zin omdat je daar uiteindelijk je partner mee wegjaagt.
Desondanks weet ik dat partners er zich makkelijk ‘schuldig’ aan maken. Zoals iedereen (jaja), pas ook jij vast wel eens onbewuste manipulatietactieken toe om iets voor elkaar te krijgen.
Daarnaast heb je partners die iets al gauw als eisen opvatten, terwijl het aandringen in de diepte om iets heel anders gaat wat moeilijk uit te leggen is.
Een probleem wordt het in ieder geval als trekkend eisen en drammen jullie patroon van de Protestpolka in gang zet. Dat merk je vanzelf omdat de balans op jouw emotionele bankrekening dan zoek is.
Gaat het wel om erkenning?
In heel veel situaties maak ik mee dat de emotionele balans tussen 2 partners verstoord is. Het is vaak één partner die, soms jarenlang, veel erkenning geeft. De andere partner neemt dat grif in ontvangst maar is niet in staat om het op dezelfde manier terug te geven.
Die andere partner ervaart dan geen probleem in de relatie, maar heeft niet door dat die ‘gevende’ partner inmiddels emotioneel uitgehongerd is.
Te vaak is die erkenning er van de andere partner wel, alleen weet deze partner er geen uitdrukking aan te geven. Achteraf weten dat die erkenning er wel is, is jammer genoeg niet toereikend om de emotionele balans te herstellen.
Partners willen positieve ervaringen ook echt meemaken. En liefst 5 keer op iedere keer dat het mislukt dus. Dit kun je in ieder geval doen:
- Beseffen en benoemen dat en hoe dit speelt.
- Verlangens concreet uitspreken.
- Positieve ervaringen wederzijds uitdelen.
- Beseffen dat het niet om het erkennen op zich gaat, maar om de onderliggende basale behoefte om je verbonden en samen te voelen.
- Dit in je gedrag en gesprekken doen (show, don’t tell) zodat je het allebei ervaart in je dagelijkse leven.
En mocht je dit proces van balansherstel willen saboteren? Doe dan vooral dit:
- Stoppen met geven en initiatief nemen, omdat je partner het nu maar eens allemaal moet doen.
- Je pijnplekken en verlangens niet meer uitspreken omdat je vindt dat jouw partner het nu toch eindelijk wel eens zou moeten weten.
- Verlangens in abstracte, bedekte jij-boodschappen geven zoals: ik wil dat jij mij begrijpt, ik wil dat jij luistert, ik wil gezien worden, ik wil gehoord worden, enzovoorts.
- Je schuldig en ‘fout’ voelen als je die 3 dingen hiervoor doet…
Kortom: wederzijdse emotionele erkenning met positieve ervaringen is geen doel, maar een middel om je te verbinden. Iemand een stukje erkenning onthouden voelt daarom zo zwaar. Je ervaart het als het verbreken van contact en als een afwijzing van jou als geliefde partner.