Zie jij jouw relatie als een arena of als een pretpark?
Het antwoord op deze vraag zegt veel over jouw onderliggende waardensysteem. Een waardensysteem bestaat uit een set van waarden, denkwijzen, wereldbeeld, psychologische structuur en levenswijze.
Zie je de wereld bijvoorbeeld als een arena dan zal je eerder het gevecht aangaan. En zie je de wereld als één groot pretpark dan wil je vooral iedere dag genieten.
De psychologisch onderzoeker Clare Graves heeft 8 opeenvolgende waardensystemen in kaart gebracht. Deze werken elk als een cultuur voor jezelf en voor je relatie.
Lees eens mee en kijk bij elke soort cultuur of je deze bij een situatie van jezelf herkent.
1. Overlevingscultuur
Je wereldbeeld is dat wij mensen bestuurd worden door onze aangeboren behoeften, diepe programmeringen, instincten en erfelijkheid. Je bent gericht op het bevredigen van je biologische behoeften, leeft min of meer automatisch en hebt weinig invloed op je omgeving.
2. Familiecultuur
Hier is je beeld dat de wereld in de basis onbegrijpelijk en mysterieus is. Voor veiligheid en zekerheid vertrouw je op je eigen familie, gezin of relatie. Het leven is alleen hanteerbaar door rituelen en vaste gewoontes: ‘zo doen we dat nou eenmaal hier’.
3. Machtscultuur
In deze cultuur zie je het leven als een arena: je wint of je verliest. Het is een gevaarlijke plek, je moet steeds op je hoede zijn. Je bent vooral gericht op het afdwingen van respect en het beschermen van je reputatie.
4. Ordecultuur
Hier krijgt zingeving een rol: er is een leidende kracht die de wereld beheerst en onze bestemming bepaalt. De wereld is een chaos die geordend moet worden. Daarom is er een geautoriseerd systeem (religie, organisatie, gezin etc.) nodig waar iedereen zich aan moet houden.
5. Competitieve cultuur
Het wereldbeeld hier is dat de wereld vol mogelijkheden is en dat je je kansen moet grijpen. Je speelt om te winnen en geniet van competitie. Je gelooft allereerst in jezelf, dan vallen alle dingen vanzelf op hun plaats.
6. Sociale cultuur
Het leidende principe in deze cultuur is dat iedereen gelijk is en gelijk behandeld moet worden. Beslissingen neem je samen. Je bevordert een gevoel van gemeenschap en eenheid. Onderling begrip, vrede en harmonie zijn belangrijker dan status en geld.
7. Intellectuele cultuur
Hier zie je de wereld als een groot complex vol paradoxen en dilemma’s. Alles begrijpen is een voorwaarde om verder te leven. Kennis is vrijheid. Jezelf ontwikkelen is belangrijker dan ‘hebben’ of ‘kunnen’.
8. Holistische cultuur
In deze cultuur is je wereldbeeld dat alles en allen verbonden zijn met elkaar. Elke actie gaat ook jouw omgeving en de omgeving in het algemeen aan. Je werk of je relatie is pas betekenisvol als je dit voor een groter geheel kunt inzetten.
Herken je waar je zelf staat in relatie tot jouw partner?
Het belangrijkste van deze indeling is dat het je kennis geeft over de verschillen die er qua waarden tussen mensen bestaan. Dit inzicht levert je meer begrip op voor de verschillen met je partner.
Welke stap kun je nu zelf zetten?
Om elkaar hierin beter en onbevooroordeeld te leren kennen, is het niet genoeg om alleen naar elkaars gedrag te kijken en dit (zelf) te interpreteren.
De tip is om aan je partner eens een aantal keren goed naar het waarom van een actie of een mening te vragen. En vraag net zolang door naar het waarom tot je een duidelijke aanwijzing hebt voor zijn of haar wereldbeeld.
Deze 1e vingeroefeningen bereiden je voor op het grotere werk! En dat zijn de stappen om worstelingen op een dieper niveau via onderliggende belangen, pijnplekken, behoeften en overtuigingen op te lossen.