Velen van ons hebben narcistische trekjes. NPS ofwel Narcistische Persoonlijkheidsstoornis is nu met Trump volop in de publiciteit. In de wetenschapsbijlage van de Volkskrant d.d. 4 februari 2017 heeft de journalist Cor Speksnijder een en ander helder op een rijtje gezet.
Daar kunnen wij veel van leren. Vooral als jij een partner hebt die je als dominant, eigenwijs, arrogant en onverdraagzaam ervaart. Een partner die een kort lontje heeft en zich om het minste of geringste aangevallen voelt.
Vergelijk jouw partner (of jezelf ;)) eens met de Trumpkenmerken die Speksnijder in zijn artikel “Ik, Donald Trump” van diverse psychologen citeert:
- Verbazingwekkend vertoon van zelfingenomenheid
- Onbezonnenheid van daden, impulsief
- Minachting voor mensen die dom, zwak of ineffectief zijn
- Onverschillig voor wat anderen denken
- Zonder wroeging uithalen naar anderen, met als rechtvaardiging dat zij eerst aanvielen
- Uitsluitend op zichzelf gericht
- Met niemand intiem zijn, geen verbinding maken
- Maakt nooit excuses
- Gaat niet in gesprek om compromissen te bereiken
- Aandacht voor alles wat naar hem verwijst
- Opvallend snel reageren op lof of kritiek
- Onvermogen om fantasie en werkelijkheid uit elkaar te houden
- Liegt maar vindt dit zelf geen liegen omdat anderen zijn werkelijkheid moeten accepteren
Je herkent hier ongetwijfeld heel wat van als jullie veel in vechtcirkels van beschuldigen en verwijten vastlopen. Of er nu wel, een beetje of geen sprake is van NPS bij jouw partner, ik zet hier graag een paar lessen uit het artikel van Speksnijder voor je op een rijtje.
Les 1: Onderscheid NPS
Narcisme heeft 3 kernsyndromen die structureel aanwezig zijn:
1. Investeren in jezelf
2. In een relatie geen rekening houden met de ander
3. Afstoten van mensen die het niet met je eens zijn
Hierna voor het leesgemak ‘NPS-partner’ genoemd, waarmee ik een partner bedoel die in meer of mindere mate narcistische gedragskenmerken vertoont. En meestal in de mannelijke vorm waar ik net zo goed de vrouwelijke mee bedoel.
Les 2: Liegen is een zelfverdedigingsmechanisme
Een partner met NPS kan geen enkele kwetsing van het ego verdragen. Jouw partner mobiliseert dan zijn/haar cognitieve systeem om elke potentiële kwetsing te neutraliseren. Leugens dienen om het wereldbeeld kloppend te houden.
Les 3: Reken op onvoorspelbaar gedrag
Stabiel zal het niet zo gauw zijn. Maar wat je wel kunt voorspellen is dat alles waarmee je de intelligentie of autoriteit van jouw NPS-partner in twijfel trekt het korte lontje doet ontbranden.
Les 4: Wees krachtig en standvastig
Blijf bij je eigen keuzes of mening en doe dat zo dat je de ‘grootsheid’ van jouw NPS-partner niet betwist. Geef je NPS-partner het idee dat je hem/haar helpt bij het handhaven van zijn/haar speciale en superieure positie:
- Jij bent geweldig
- Jij bent de allerleukste man/vrouw
- Niemand kan aan jou tippen
- Juist jij hebt het recht om te mogen schitteren
- Jij bent het beste wat mij is overkomen
Les 5: Zorg voor veiligheid
De NPS-partner is in zijn/haar jeugd niet geliefd of juist verwend geweest. In het heden kan het alleen maar goed gaan als het kwetsbare kleine kind in hem/haar wordt gerustgesteld.
Les 6: Zeg dus eerst vriendelijks
Als je commentaar hebt zeg dan eerst iets liefs of vriendelijks. Jouw NPS-partner denkt zwart-wit en zal eerst nagaan of de kust veilig is. Jouw positieve woorden zorgen ervoor dat hij/zij zich veilig voelt en zal dan minder snel boos worden.
Les 7: Communiceer duidelijk
Laat jouw 1e lieve, positieve opmerking volgen door een duidelijke boodschap van wat jij wel of niet wil. Voorzichtigheid is vaag voor jouw NPS-partner. Vaagheid leidt tot onduidelijkheid en dat is onveilig. En je weet het: onveiligheid is een teken voor jouw NPS-partner om in de aanval te gaan.
Les 8: Bewaak je grenzen
Laat jouw NPS-partner niet over jouw grenzen heen gaan. Controle over jou en de omstandigheden geeft jouw NPS-partner veiligheid, maar kan ingaan tegen jouw behoeften.
Zeg bijvoorbeeld: Ik wil graag contact met je (eerst iets positiefs), maar niet als je mij dwingt om … of als je mij uitscheldt. Laat ook zien dat je aan die grens vasthoudt. Door weg te lopen bijvoorbeeld en soms door heel boos terug te doen (zodat je de onbewuste verlatingsangst van jouw NPS-partner triggert.)
Zie ook: https://samencommuniceren.nl/handvatten-narcisme-relatie
En hier voor meer narcistische kenmerken: https://samencommuniceren.nl/zou-het-narcisme-zijn
Les 9: Werk samen aan veiligheid
Met een echte NPS-partner heeft het meestal geen zin om EFT-relatietrajecten te doen. NPS-partners worden zowel boos op jou als op de therapeut wanneer die te confronterend is. Ze haken dan acuut af.
Ik weet geen percentages maar ik geloof dat veruit de meeste dominante partners geen 100% NPS-partners zijn. Dus samen werken aan een veilige relatie lijkt me veel meer zoden aan de dijk zetten dan al de bovenstaande lessen als ‘truc’ toe te passen…