Er zijn mensen die vinden dat een hoge zelfwaardering noodzakelijk is voor een gelukkige relatie. In mijn privétrajecten hoor ik partners regelmatig verzuchten dat hun lage eigenwaarde de oorzaak is van alle problemen.
Niets is echter minder waar!
Uit onderzoek van psycholoog Kristin Neff blijkt dat een hoge zelfwaardering je relatie niet ten goede komt. Er is geen samenhang tussen zelfwaardering en gelukkigere relaties. Partners worden kwaad, jaloers of schieten in de verdediging als hun zelfwaardering bedreigd wordt. Of die nou hoog of laag is.
Het gaat zelfs verder.
De positieve effecten van zelfwaardering worden feitelijk veroorzaakt door zelfcompassie. Psycholoog Roos Vonk heeft hier samen met Neff onderzoek naar gedaan. Veel mensen verwisselen zelfwaardering en zelfcompassie.
Daar komt een grote valkuil met een nadelig effect bij kijken.
Het opbouwen van zelfvertrouwen, zelfverzekerdheid en zelfwaardering werken stress en narcisme in de hand… Dat komt omdat al die opbouwende acties meestal gericht zijn op je imago. Op hoe je scoort op kenmerken die je zelf belangrijk vindt in vergelijking met anderen. Dikke kans dat je jezelf van alles aanpraat, maar uiteindelijk toch een grote leegte blijft ervaren.
Dit is namelijk Neff haar definitie van zelfverzekerdheid:
Zelfverzekerdheid refereert aan ons idee van zelfwaarde, inschatting van onszelf en hoe leuk we onszelf vinden. In onze cultuur zijn zelfverzekerdheid en zelfwaarde gebaseerd op hoe anders we zijn dan anderen. Op hoe we er uitspringen of hoe speciaal we zijn.
Bij zelfcompassie is dat niet zo.
In tegenstelling tot zelfverzekerdheid is zelfcompassie niet gebaseerd op zelf-evaluatie. Mensen voelen compassie voor zichzelf, omdat alle mensen compassie en begrip verdienen. Niet omdat ze bepaalde er bijzondere kenmerken of karaktertrekken hebben.
Er is een groot verschil in effect.
Bij het ontwikkelen van zelfverzekerdheid moet je jezelf dus ophemelen. Het is niet oké om (beneden)gemiddeld te zijn. Bij zelfcompassie accepteer je jezelf met alle ‘gebreken’ erbij. Je bent niet beter maar ook niet slechter dan anderen.
Zelfcompassie heeft 3 belangrijke onderdelen.
Op basis van haar jarenlange onderzoek geeft Neff ons 3 manieren om aan zelfcompassie te doen:
- Vriendelijk en zachtmoedig zijn voor onszelf. Dat betekent dat we onszelf niet bekritiseren en veroordelen. We zijn juist begripvol en troostend zoals een vriend of vriendin zou zijn.
- Erkennen van onze gedeelde menselijkheid. Dat betekent dat je leeft vanuit verbondenheid. Je legt de nadruk op de gelijkenis tussen ons allen, en niet op de verschillen. Pijn lijden is een gezamenlijke, menselijke ervaring.
- Met aandacht bij onze ervaringen, gedachten, gevoelens en behoeften zijn. Ze niet negeren of overdrijven, maar gewoon erbij zijn. Ze rustig waarnemen zodat je de ruimte krijgt om te beslissen wat je ermee doet.
Eén en één is drie?
Ook als we onveilig gehecht zijn en een lage eigenwaarde hebben, kunnen we er met een liefdevolle, ondersteunende liefdespartner in slagen om ons weer veilig te hechten. Net zomin als het echter gezond is om volledig afhankelijk te zijn van je partner voor je dagelijkse dosis compassie, is het ook niet gezond als je volledig afhankelijk bent van zelfcompassie.
Ga niet uit van je partners volledige beschikbaarheid.
In de praktijk van het leven is het niet mogelijk om altijd emotioneel beschikbaar te zijn voor elkaar. Soms is je partner er gewoon niet, zijn er andere mensen bij of is je partner te bezet met zijn of haar eigen angsten. Zelfcompassie in jezelf is dan een waardevolle aanvulling.
De wederkerigheid van compassie.
Het leren uitoefenen van wederzijdse compassie is een integraal onderdeel van mijn EFT-programma’s en privétrainingen. Hiermee kan iedereen leren zich weer veilig te hechten. Ook als jij degene bent die gebukt gaat onder een angstige, vastklampende hechtingsstijl. Of juist een afstandelijke, vermijdende hechtingsstijl.
Gebruik begripvolle en zorgzame woorden.
Deze 4 vragen helpen je daarbij:
- Wat neem ik waar?
- Wat voel ik?
- Wat heb ik op dit moment nodig?
- Heb ik een verzoek voor mezelf of voor jou?