Trek jij je kritiek of een verwijt van je partner ook meer aan dan van iemand anders?
Schiet je sneller dan normaal in de verdediging?
Ga je jouw mening of gedrag uitleggen, verklaren of rechtvaardigen?
En kom je dan ongewild in een vervelende discussie terecht wie er gelijk heeft?
Kritiek op elkaar is 1 van de dingen die een negatieve communicatiecirkel in gang zet. En wanneer het dan ook nog eens niet lukt om eruit te komen, is de chaos compleet. Je blijft in kringetjes ronddraaien. Afstand en onbegrip zijn troef.
Hoe kun je dat nou voorkomen?
Ik vermoed dat je vaak genoeg van jouw partner hoort dat iets totaal niet als kritiek bedoeld is. En ik denk dat dit ook heel vaak klopt. Mensen zijn meestal met hun eigen behoeften bezig, partners dus ook :-).
En dat is precies de sleutel die je nodig hebt:
Kritiek niet meer als kritiek opvatten!
Ik weet dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan. Wij mensen zijn geneigd om uitspraken op onszelf te betrekken. Als onze partner iets kritisch zegt, dan zijn onze eerste gedachten:
- Wat betekent dit voor mij?
- Wat zijn de gevolgen voor mij?
- Is het mijn schuld?
- Kan ik er wat aan doen?
- Wat denkt hij/zij wel niet van mij?
We ervaren kritiek als een etiketje “slecht”, “dom” of “afgekeurd” dat op ons geplakt wordt. Zo’n etiketje willen we liefst zo snel mogelijk kwijt. Om 2 redenen.
Ten eerste geeft zo’n etiketje ons een slecht gevoel over ons zelf. We schamen ons. Het doet pijn. We hebben het nodig om ons zelfbeeld hoog te houden, om ons goed en waardevol te voelen.
Ten tweede dwarsboomt het onze plannen. Vooral als we daarin afhankelijk zijn van onze partner. Denk bijvoorbeeld aan de verschillende ideeën die je hebt over de opvoeding of de manier waarop je met elkaar hoort te communiceren…
De 2 kanten van kritiek
Of iets kritiek is, kun je vanuit jezelf bezien en vanuit je partner. Kijk je naar jezelf, dan ben je bezig met het effect op jou zelf. Kijk je naar je partner, dan is de vraag wat de achterliggende boodschap is van je partner.
De kunst is om eerst naar de kant van je partner te kijken. Je zult dan ongetwijfeld ontdekken dat je partner meestal een heel andere bedoeling en behoefte van zichzelf heeft. Als je daar achter bent heb je het waarschijnlijk al niet meer nodig om je eigen kant te belichten.
Dit staat overigens helemaal los van de manier waarop je partner iets zegt. Natuurlijk is het prettiger als je partner de feedbackregels gebruikt. Maar kijk daar doorheen en laat je relatie niet vergallen door ongelukkig woordgebruik!
Zo kun je het stapsgewijs aanpakken
Stap 1
Herken wanneer je zelf iets als kritiek ervaart (of het nu wel of niet kritiek is).
Stap 2
Denk na of je het je persoonlijk aantrekt (of je partner nu wel of niet een heel andere boodschap heeft).
Stap 3
Stel het antwoord kort in jezelf vast (ja, nee of een beetje) en doe er verder niks mee.
Stap 4
Stop jezelf bewust om jezelf te verdedigen (verklaren, uitleggen of rechtvaardigen) (tot 10 tellen).
Stap 5
Achterhaal de onderliggende boodschap van je partner (door empathisch te gissen).
Stap 6
(Laat je niet verleiden om ruzie te maken over de betekenis van woorden en hoe iets gezegd zou moeten worden… blijf bij de achterliggende gedachten, gevoelens en behoeften).
Empatisch gissen
Empatisch gissen is een bijzondere en uiterst belangrijke vaardigheid. Hiermee houd je zonder claimende vragen (waarmee je jouw partner juist van je wegdrijft) jullie negatieve communicatiecirkel een stuk makkelijker buiten de deur.
Verkijk je er alleen niet op! Belangrijker dan deze vaardigheid is het namelijk dat je je allebei veilig en geaccepteerd voelt. Hoe onveiliger en afstandelijker je relatie, hoe gevoeliger voor kritiek, en hoe sneller en vaker je in negatieve communicatiecirkels terechtkomt.
Gevoelsmatige veiligheid blijft de basis! Goede communicatievaardigheden werken helaas niet of alleen maar tijdelijk als de veiligheid in je relatie in het gedrang is …
Heb onbewust de regels al toegepast en het onderliggende probleem boven gehaald ; maar daar kan ik dan weer even niets mee hij is nl. Jaloers dat ik thuis ben kan doen wat ik wil en hij moet alle dagen hard werken ! Ik weet niet hoe ik daar mee om moet gaan. Als ik vraag war wil je dan dat ik doe komen de kritiek punten weer boven. Ik zit vast en ben er zo verschrikkelijk klaar mee .
Dag Chris,
Zo te lezen lopen jullie inderdaad echt vast en ik kan me voorstellen dat je de neiging hebt om de handschoen in de ring te gooien. Ik vermoed dat er onder de oppervlakte toch van alles speelt wat de emotionele wederkerigheid tegenhoudt…
Ik kan jullie alleen maar aanraden om hulp in te schakelen wanneer jullie tenminste nog beiden willen onderzoeken of en hoe jullie weer tot elkaar kunnen komen.
Veel wijsheid gewenst!
Hartelijke groet,
Monique Stadler
Hoi Monique,
Wat een interessante blog! Ik vind dit een mooie uiteenzetting van hoe je hiermee om zou moeten gaan.
Ik herken mij heel erg in de aanleiding van jou verhaal. Ik merk dat ik in de relatie met mijn vriendin heel erg veel van haar woorden als kritiek opvat en dat ik daar ontzettend slecht mee kan omgaan. Rationeel kan ik jouw verhaal plaatsen maar emotioneel lukt het mij niet om mij hiertoe aan te zetten en in de praktijk te brengen.
Ik merk dat ik (misschien als man zijnde) erg rationeel ben en mijn vriendin juist heel erg in touch is met haar gevoelens. Als zij zaken aankaart, waarvan ik rationeel weet dat het geen kritiek is of tenminste zo niet bedoeld is kan ik het niet helpen om me aangevallen te voelen en in de verdediging te gaan.. Ik herken mezelf dan ook in uitspraken als ‘waarom doe je altijd zo moeilijk, zuchten, waarom zeur je zoveel, waarom maak je van elke mug een olifant, kan je dingen niet gewoon laten gaan etc.’.
Ik blijf het proberen maar ik kan het niet helpen om me aangevallen te voelen, of boos te worden met alle consequenties van dien (vriendin die zich alleen voelt, in de steek gelaten, etc). Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik mij niet aangevallen voel en haar wel de ruimte kan bieden?
Bij voorbaat dank voor je antwoord!
Dag P.,
Heel herkenbaar wat je beschrijft. Je kunt nog zo goed weten dat het geen kritiek is en alle communicatieregels ‘goed’ toepassen, toch speelt er iets waardoor je je aangevallen voelt.
Er is helaas geen eenduidige tip die ik je kan geven…. Het is namelijk een proces om te ontdekken wat er precies in jou en tussen jullie gebeurt, en vervolgens een proces om dit langzaamaan positief om te draaien naar veilige verbondenheid.
Wederkerige veiligheid ontwikkelen is in die zin de beste tip… Als je je veilig voelt hoef je je niet aangevallen te voelen (en dan nog kan het gebeuren…).
In dit artikel vind je een nadere onderbouwing: https://samencommuniceren.nl/hoe-onveilige-hechtingsstijlen-je-relatie-verzieken/
Hartelijke groet,
Monique Stadler
Dag Monique,
Ik heb het gevoel dat ik er vaak in slaag om uw tips te volgen. Maar wat doe je als deze attitude enkel van jouw kant wordt toegepast? En hoe breng je een kritiek over aan je partner zonder dat deze de rollen elke keer omdraait en je uiteindelijk onbegrepen achter blijft?
Meestal gaat het zo,…
Stel ik herinner hem aan iets dat hij vergeten is of aan een belofte die hij niet is na gekomen. Zijn respons is dan vaak dat de oorzaak op één of andere manier bij mij ligt. Ook wanneer ik hem zelf aangeeft in mijn kritiek dat het ok is, dat ik er niet lastig over ga doen maar het toch even wou vermelden. Ik tracht hem er dan voorzichtig op attent te maken dat hij in zijn kritiek naar mij dan wel misschien kan gelijk hebben, ik niet zo goed begrijp waarom hij mij deze op dat moment net wil overbrengen. Vaak haalt hij een kritiek naar boven die dagen, weken voordien al werden besproken en ik al inspanning heb gedaan om verbeteringen te brengen
Vervolgens krijg ik volgde feedback:
-Dat ik mezelf niet moet verdedigen wanneer ik in de fout ben. De voorbeelden van mijn inspanningen die ik aangeef zijn niet relevant en hebben nooit iets te maken met de feiten
– Dat mijn verdediging ongepast defensief is en ik geen kritiek kan verdragen
-Waarom ik altijd zo moeilijk moet doen en niet gewoon eens de kritiek kan aanvaarden.
Nu heb het volgende al geprobeerd:
-Hem van in het begin gewoon gelijk geven werkt niet want dan zegt hij dat ik naar zijn mond praat
– Niets zeggen en laten over waaien werkt niet want dan zou ik hem negeren en blijft hij doordraven
– Hem mijn standpunt geven maar begrip uiten voor zijn visie (of gewoon gelijk geven) met de belofte er attent voor te zijn werkt niet want dan zegt hij dat het niet de eerste keer is dat hij mij er moet op attent maken en het toch niets uitmaakt blijkbaar wat hij zegt.
Meestal eindigt het zo dat hij dan weg loopt. Ik blijf gekwetst achter en de volgende dag doet die alsof er niets gebeurd is.
Als ik hem dan probeer duidelijk te maken dat hij me in het nauw drijft en ik niet zie of weet wat hij van mij op dat moment verwacht of wil horen zegt hij: ‘Dan weet je hoe ik me voel’.
Als ik vraag om me anders te benaderen, sneller los te laten en minder aan te vallen om naar een compromis of oplossing te zoeken dan uit ik weer een kritiek en begint het weer opnieuw.
Ben zeer benieuwd naar uw advies en feedback!
Alvast bedankt voor uw platform
Dag Deborah,
Dankjewel voor je herkenbare beschrijving. Dat je voor je idee geen kant meer op kunt, daar hebben veel koppels last van in negatieve communicatiecirkels.
Ik vermoed een opeenstapeling van triggers waardoor het op een of andere manier steeds misgaat. Mijn allereerste tip is om samen uit te zoeken wat er waarom misgaat. Met andere woorden: wat is ieders ‘harde’ aandeel in de negatieve communicatiecirkel en wat zijn de triggers die het aanjagen.
Hier kun je er meer over lezen: https://samencommuniceren.nl/hoe-snel-voel-aangevallen/
Je ziet wel: het is niet mogelijk om je een recht-toe-recht-aan-advies te geven. Ontdekken en bewustwording door jullie samen is als een soort speurtocht naar de onderliggende pijnplekken en behoeften. Hoe je dat vervolgens met elkaar communiceert is weer vers 2.
Hartelijke groet,
Monique Stadler