Trek jij je kritiek of een verwijt van je partner ook meer aan dan van iemand anders?
Schiet je sneller dan normaal in de verdediging?
Ga je jouw mening of gedrag uitleggen, verklaren of rechtvaardigen?
En kom je dan ongewild in een vervelende discussie terecht wie er gelijk heeft?
Kritiek op elkaar is 1 van de dingen die een negatieve communicatiecirkel in gang zet. En wanneer het dan ook nog eens niet lukt om eruit te komen, is de chaos compleet. Je blijft in kringetjes ronddraaien. Afstand en onbegrip zijn troef.
Hoe kun je dat nou voorkomen?
Ik vermoed dat je vaak genoeg van jouw partner hoort dat iets totaal niet als kritiek bedoeld is. En ik denk dat dit ook heel vaak klopt. Mensen zijn meestal met hun eigen behoeften bezig, partners dus ook :-).
En dat is precies de sleutel die je nodig hebt:
Kritiek niet meer als kritiek opvatten!
Ik weet dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan. Wij mensen zijn geneigd om uitspraken op onszelf te betrekken. Als onze partner iets kritisch zegt, dan zijn onze eerste gedachten:
- Wat betekent dit voor mij?
- Wat zijn de gevolgen voor mij?
- Is het mijn schuld?
- Kan ik er wat aan doen?
- Wat denkt hij/zij wel niet van mij?
We ervaren kritiek als een etiketje “slecht”, “dom” of “afgekeurd” dat op ons geplakt wordt. Zo’n etiketje willen we liefst zo snel mogelijk kwijt. Om 2 redenen.
Ten eerste geeft zo’n etiketje ons een slecht gevoel over ons zelf. We schamen ons. Het doet pijn. We hebben het nodig om ons zelfbeeld hoog te houden, om ons goed en waardevol te voelen.
Ten tweede dwarsboomt het onze plannen. Vooral als we daarin afhankelijk zijn van onze partner. Denk bijvoorbeeld aan de verschillende ideeën die je hebt over de opvoeding of de manier waarop je met elkaar hoort te communiceren…
De 2 kanten van kritiek
Of iets kritiek is, kun je vanuit jezelf bezien en vanuit je partner. Kijk je naar jezelf, dan ben je bezig met het effect op jou zelf. Kijk je naar je partner, dan is de vraag wat de achterliggende boodschap is van je partner.
De kunst is om eerst naar de kant van je partner te kijken. Je zult dan ongetwijfeld ontdekken dat je partner meestal een heel andere bedoeling en behoefte van zichzelf heeft. Als je daar achter bent heb je het waarschijnlijk al niet meer nodig om je eigen kant te belichten.
Dit staat overigens helemaal los van de manier waarop je partner iets zegt. Natuurlijk is het prettiger als je partner de feedbackregels gebruikt. Maar kijk daar doorheen en laat je relatie niet vergallen door ongelukkig woordgebruik!
Zo kun je het stapsgewijs aanpakken
Stap 1
Herken wanneer je zelf iets als kritiek ervaart (of het nu wel of niet kritiek is).
Stap 2
Denk na of je het je persoonlijk aantrekt (of je partner nu wel of niet een heel andere boodschap heeft).
Stap 3
Stel het antwoord kort in jezelf vast (ja, nee of een beetje) en doe er verder niks mee.
Stap 4
Stop jezelf bewust om jezelf te verdedigen (verklaren, uitleggen of rechtvaardigen) (tot 10 tellen).
Stap 5
Achterhaal de onderliggende boodschap van je partner (door empathisch te gissen).
Stap 6
(Laat je niet verleiden om ruzie te maken over de betekenis van woorden en hoe iets gezegd zou moeten worden… blijf bij de achterliggende gedachten, gevoelens en behoeften).
Empatisch gissen
Empatisch gissen is een bijzondere en uiterst belangrijke vaardigheid. Hiermee houd je zonder claimende vragen (waarmee je jouw partner juist van je wegdrijft) jullie negatieve communicatiecirkel een stuk makkelijker buiten de deur.
Verkijk je er alleen niet op! Belangrijker dan deze vaardigheid is het namelijk dat je je allebei veilig en geaccepteerd voelt. Hoe onveiliger en afstandelijker je relatie, hoe gevoeliger voor kritiek, en hoe sneller en vaker je in negatieve communicatiecirkels terechtkomt.
Gevoelsmatige veiligheid blijft de basis! Goede communicatievaardigheden werken helaas niet of alleen maar tijdelijk als de veiligheid in je relatie in het gedrang is …