Wanneer je met jouw partner vastloopt in negatieve communicatiecirkels kan er sprake zijn van vele soorten triggers en patronen waarin:
- Je elkaars ‘negatieve’ gedrag oproept.
- Je elkaars ‘negatieve’ gedrag zelfs versterkt.
- De escalatie in schreeuwen of blokkeren jullie ongewild overneemt.
Het is best moeilijk om het unieke patroon hierin tot op het bot te leren kennen. Je weet wel dat jullie vastlopen, wat de aanleiding is en dat ‘het’ met je aan de haal gaat.
Maar wat de meesten niet weten is hoe de triggers in de diepte werken. Bij henzelf niet en bij hun partner ook niet. Het is namelijk een stuk makkelijker om uit de negatieve communicatie te blijven als je dat echt zou weten.
Instruerende triggers
Een categorie triggers waar veel mensen gevoelig voor zijn is die van de instructies en bevelen. Taalkundig zijn dit de zinnen die je in de gebiedende wijs tegen elkaar zegt.
In mijn trajecten is in het begin een belangrijke plek weggelegd voor het inventariseren van ieders triggers. Zo ontdekken we de rode draad, de uiteindelijke betekenis eronder en hoe je er rekening mee kunt houden.
Wat betreft de bevelen heb ik mijn aantekeningen er eens bij gepakt om je voorbeelden uit de praktijk te geven. Dit zijn triggers in de gebiedende wijs die partners onder meer noemen:
- Ben gewoon eerlijk!
- Doe eens rustig!
- Schiet nou op!
- Laat mij uitpraten.
- Dat kun je niet maken!
- Dat mag niet!
- Doe jij dit even.
- Laat mij nou maar (mijn gang gaan)!
- Vraag het eens op een andere manier!
Wanneer zijn deze triggers problematisch?
In instruerende uitroepen zit een jij-boodschap. Jouw partner hoort de impliciete boodschap dat hij of zij het anders of beter zou moeten doen. Met als gevolg dat jouw partner het idee krijgt dat jij hem of haar wilt veranderen.
Dat geldt natuurlijk niet altijd en voor iedereen. Jullie context is hierbij heel belangrijk. Als jij en je partner je niet veilig voelen bij elkaar, voel je je veel sneller aangetast in je autonomie.
Een jij-boodschap beperkt
Nog even los van de toon is het in de opvoeding van je kinderen heel belangrijk om te begrenzen. Doe je dit goed dan creëer je een duidelijke en veilige omgeving voor je kinderen.
Als volwassene zijn we er meestal niet meer van gediend dat een andere volwassene ons begrenst in het dagdagelijkse leven. Grote kans dat dan het opstandige kind of het onderdanige/aanpassende kind in ons opspeelt.
Door een bevel van je partner kun je je beperkt voelen in jouw keuzevrijheid. Het effect is bijvoorbeeld dat je denkt dat jouw manier niet meetelt, dat jij niet oké bent zoals je bent en dat je je niet gewaardeerd voelt.
Zo bedoel ik dat helemaal niet!
Deze uitspraak herken je vast als jullie veel vastlopen in de negatieve communicatiecirkel. En je herkent ook vast dat het niet helpt om dat met deze zin te zeggen…
Het is echt niet verbazingwekkend dat jullie dan in een vervreemdende discussie vastlopen waarin je elkaar niet meer begrijpt. Hoe meer jij uitlegt wat je dan wel bedoelt, hoe meer jouw partner precies hetzelfde doet…
Maak onderscheid tussen doel en effect
Om er wat meer grip op te krijgen wil ik je aanraden om onderscheid te maken tussen doel en effect. Praat er eens over na met elkaar als jullie weer vastlopen.
En hanteer dan deze spelregels:
- Het doel en het effect zijn allebei waar, ook als ze van elkaar verschillen.
- Op een bevel (triggerende uitspraak) van jou bepaal jij wat jouw doel is en bepaalt jouw partner wat het effect daarvan op hem of haar is.
- Op een bevel (triggerende uitspraak) van jouw partner bepaalt jouw partner wat zijn/haar doel is en jij wat het effect op jou is.
- Om niet in een (nieuwe) vechtcirkel te komen kun je eerst allebei die triggerende uitspraak opschrijven. Vervolgens schrijf je ieder het doel op en ook het effect. Je doet dat dus voor jezelf en voor de ander. Voor de ander is het een deel inschatten. Dan ben je dus bezig om jezelf in de schoenen van je partner te verplaatsen.
- Daarna kun je het aan elkaar voorlezen en allebei beamen dat zowel doel als effect waar zijn door letterlijk te zeggen: ‘Oké dit doel van jou is waar’ en ‘Oké dit effect op jou is waar’.
Wat je met deze oefening doet is dat je elkaar erkenning geeft. Gewoon erkennen dat iets voor jouw partner waar is terwijl het voor jou niet waar is, is een eerste noodzakelijke stap in het proces op weg naar een veilige, liefdevolle verbinding.