Relativeren is de beste manier om jouw pijn of die van jouw partner te genezen. Het is een slimme geluksstrategie. En je houdt er je relatie goed mee.
Eens of oneens?
In veel situaties is het helpend als je de dingen nuanceert en in perspectief plaatst. Je laat je minder meeslepen en je voelt je beter.
Een goed voorbeeld hiervan vind je in dit blog over leren accepteren en relativeren. In 2011 schreef Annemarie van Gaal in het FD dat als je succesvol bent er altijd mensen komen die er op uit zijn om je neer te halen (zelfs met leugens) en een inhoudelijke discussie op de persoon gaan spelen.
In zulke situaties is relativeren een uitkomst
Je zegt tegen jezelf dat het meer over die ander zegt en je probeert het persoonlijke van de discussie af te halen door weer terug naar de inhoud te gaan. De vraag is alleen of je dit in een intieme relatie wel wilt. Steeds weer teruggaan naar de inhoud staat een intieme verbondenheid namelijk in de weg.
Als je relatie niet zo lekker loopt is het makkelijk om te denken:
- Maar met dit (…) en dat (…) hebben we het heel goed.
- Als we maar goede afspraken maken en ons daaraan houden.
- Bij anderen is het veel erger, wij mogen niet klagen.
- Met iemand anders zou ik dit ook weer tegenkomen.
Toch levert het je een misleidende tevredenheid op als je dit soort argumenten nodig hebt om je gelukkig te voelen en je relatie in stand te houden.
Op een andere manier en veel vaker kom ik partners tegen die elkaars gevoelens in de dagelijkse communicatie relativeren met zinnen als:
- Dat moet je je niet zo aantrekken.
- Daar moet je je niet zo druk om maken.
- Jij bent echt te gevoelig.
- Jij bent echt te rationeel.
- Jij voelt je echt te snel aangevallen.
- Dat heb ik zo niet bedoeld.
- Als je nou gewoon dit (…) of dat (…) doet dan is het opgelost.
De onderliggende boodschap die je dan hoort is dat jouw gevoel niet serieus genomen wordt en dat jouw gevoel er niet mag zijn. Alsof het verkeerd en onterecht is. Het is niet gek dat je je dan niet gezien of gehoord voelt door je partner.
Wat doe je eigenlijk met relativeren?
De dingen nuanceren en in perspectief plaatsen betekent feitelijk dat je ze afzwakt. Dat doen wij mensen met zowel negatieve als positieve gebeurtenissen en gevoelens.
Negatief relativeren
Heb je moeite met het ontvangen van complimentjes? Dan zwak je ze waarschijnlijk af met zinnen als:
- Valt wel mee hoor.
- Och ja, maar dat is mijn verdienste niet want…
Mis je de waardering van je partner? Als je het ontvangen van complimentjes lastig vindt, is het de moeite waard om eens te onderzoeken of jij zelf de waardering van je partner afzwakt… en deze daarom misschien niet ziet.
In het afzwakken van positieve gevoelens kunnen sommigen ook heel goed zijn. Vaak hangt dit samen met je innerlijke, kritische stem waarmee je tegen jezelf zegt:
- Stel je niet zo aan!
- Ik verdien geen geluk.
- Ik wil positief zijn.
Positief relativeren
Bij positief relativeren lijkt het alsof we nare gebeurtenissen en nare gevoelens afzwakken, maar tegelijk neem je ze dan niet serieus zodat het kan gaan etteren.
Je bekijkt alles door een afzwakkende bril als je veel relativeert. Met het risico dat je zowel de negatieve als de positieve emoties afzwakt. Heel gezond als je door heftige pieken en dalen niet meer kunt functioneren.
Onder relativeren zit ook een behoefte verborgen
Heel ongezond is dat relativeren als je jouw pijnplekken niet de aandacht geeft die ze verdienen. Met relativeren beweeg je weg van je pijnplekken en behoeften. Met als resultaat dat het later als een boemerang terugkomt.
Er zijn een paar stappen te nemen als je wil voorkomen dat allerlei vormen van relativeren je tegenhouden om echt gevoelscontact met jezelf en met je partner te krijgen:
Stap 1: Herkennen dat je aan het relativeren bent
Het kan een mooie oefening in je leven zijn om overal eens een tijdje op te letten wie er allemaal relativeert. Meestal zie je het bij anderen veel makkelijker dan bij jezelf.
Het is best moeilijk om het in je dagelijkse leven te herkennen. Soms is je partner bijvoorbeeld aan het relativeren en voor je het weet ga je hem of haar hier helemaal in bevestigen.
Of verwacht je van je partner dat hij of zij emotioneel met jouw relativering meegaat, terwijl die daar misschien helemaal geen brood in ziet.
Stap 2: Beoordelen welk doel je hiermee dient
Relativeren op zich is natuurlijk niet fout. Je kunt ervoor kiezen. Soms heb je ook geen zin om onder de relativering te kijken en gedoe te krijgen, dat kan ook. Zo kan iedereen zijn of haar eigen reden hebben.
Zit je echter samen met je partner in een onveilige fase waarin jullie veel afstand ervaren? Dan kan het jullie helpen om de onderliggende angst of behoefte van het relativeren te kennen. Veel partners relativeren omdat zij:
- Jouw pijn of ongemak weg willen nemen
- Jou niet willen teleurstellen of kwetsen
- De band met jou intact willen houden
Met alle goede inhoudelijke argumenten van de wereld lijkt het misschien alsof jouw partner gelijk wil hebben, maar daaronder is meestal een kwetsbare behoefte verborgen.
Stap 3: Hardop delen met elkaar
De weg van stap 1 naar stap 2 is behoorlijk ingewikkeld. Meestal heb je zelf niet door wat je doet en waarom je het doet. Laat staan dat je partner dit bij jou doorheeft.
Wil je ermee aan de slag om zo je relatie te verbeteren? Dan kom je er niet onderuit om dit innerlijke proces van stap 1 en stap 2 met je partner te communiceren. En je hoeft geen kant en klare antwoorden te hebben. Zelfs het delen van je zoekproces werkt al verbindend.
Kortom: de kunst is niet om te leren relativeren bij conflictcirkels, maar om te leren waarom je al dan niet gaat relativeren en welke behoefte je daarmee vervult.