Jij begrijpt er echt niks van!
Klopt, ik begrijp jou niet!
Wat wil je nou?
Vraag het dan gewoon!
Dat bedoelde ik helemaal niet!
Vast een herkenbare fase in jullie ‘discussies’ om te proberen elkaar te begrijpen?
Onbegrip is op twee manieren heel ondermijnend voor je relatie:
- Het zorgt ervoor dat je elkaars bedoelingen mist, met alle misverstanden van dien.
- Tegelijk is onbegrip een drijfveer om elkaar van alles uit te leggen, terwijl die uitleg juist voor nog meer onbegrip zorgt.
Of je elkaar nu schreeuwend en verwijtend van alles uitlegt, of heel kalm en rationeel, daarmee begint wel de negatieve communicatiespiraal.
- Hoe meer je bedoelt elkaar te willen begrijpen, hoe meer onbegrip er ontstaat.
- Hoe meer argumenten jij geeft om jezelf ‘begrijpbaar’ te maken, hoe meer jouw partner het niet meer begrijpt.
- Hoe meer jij ‘onderbouwt’ hoe het zit, hoe meer jouw partner het tegendeel ‘onderbouwt’.
Voor veel koppels eindigt dit in een hopeloze discussiestrijd waarin je het steeds vaker opgeeft. Met afstand en verwijdering als gevolg.
Begrip als valkuil
In deze fase van je relatie is het zoeken naar wederzijds begrip een grote valkuil.
- Jouw doel als aanleiding voor het gesprek wordt niet begrepen.
- Vervolgens begrijpt jouw partner jouw doel niet om elkaar op dezelfde golflengte te begrijpen.
Ik raad je aan om die drijfveer om elkaar te willen of moeten begrijpen even te parkeren. In plaats daarvan kun je met je partner de doelenoefening met de waaromvraag doen.
Doelenoefening
De doelenoefening die ik jou en je partner hier geef kan jullie helpen om elkaar te begrijpen zonder dat je gaat strijden met elkaar.
Wat is een doel in dit kader?
Hier betekent een doel simpelweg de communicatieve actie die jij en je partner naar elkaar verrichten om een bepaalde behoefte te vervullen.
Misverstanden ontstaan doorgaans omdat we onze werkelijke behoefte niet op een directe manier (kunnen) communiceren.
De waaromvraag als hulpmiddel
Voor heel veel partners is de waaromvraag een vervelende trigger. Denk maar aan verontwaardigde zinnen als “Waarom doe je dat (niet)!?”
In de doelenoefening is de waaromvraag een hulpmiddel om tot de kern te komen. Wanneer je deze vraag met de oefening allebei gelijkwaardig en bewust inzet, zal het (hopelijk) niet zo vlug triggeren.
Zo werkt het.
Neem allebei deze 2 vragen over op papier:
- Welk doel wil ik bereiken in dit gesprek met jou (partner)?
- Welk doel wil jij (partner) in dit gesprek met mij bereiken?
Vervolgens vraag je (schriftelijk en in stilte voor jezelf) 3 tot 5 x door met waarom op het laatste doel dat je geformuleerd hebt tot je bij de kern komt die op dat moment speelt. Dat doe je bij beide vragen. Eerst voor jezelf en dan inlevend (of invullend) voor je partner.
Als je dit allebei in de ik- en de jij-vorm gedaan hebt, lees je het aan elkaar voor. Het beste in deze volgorde:
- Jij leest de jij-vorm over de (mogelijke) doelen van jouw partner voor aan jouw partner.
- Jouw partner antwoordt (corrigeert of vult aan) met zijn of haar ik-vorm.
- Jouw partner leest dan de jij-vorm over jouw (mogelijke) doelen voor aan jou.
- Jij antwoordt (corrigeert of vult aan) met jouw ik-vorm.
Een voorbeeld
Het doel van dit gesprek met jou is jou te vertellen dat ik het vervelend vind dat je die afspraak bent vergeten.
1e waaromvraag: Waarom vind je het vervelend dat ik die afspraak vergeten ben?
Antwoord: Omdat het nu in de soep is gelopen.
2e waaromvraag: Waarom vind je het vervelend dat het in de soep is gelopen?
Antwoord: Omdat het nu is blijven liggen en ik het niet allemaal alleen wil beslissen.
3e waaromvraag: Waarom vind je het vervelend dat het is blijven liggen en waarom vind je het vervelend om alles alleen te beslissen?
Antwoord: Omdat ik me erop verheug om dit (samen met jou) te doen en het fijn vind om het samen te regelen.
Je ziet aan dit voorbeeld dat het best belangrijk is hoe je jouw waaromvragen formuleert zonder dat je vastloopt in kringetjes of in een feitelijke discussie.
Succesfactoren
Je kunt met deze factoren rekening houden om de doelenoefening zo effectief mogelijk te doen:
Op een geschikt moment
Doe deze oefening niet in het heetst van de strijd. Wacht tenminste een half uurtje. Je lichaam heeft 20 tot 30 minuten nodig om de stresshormonen af te breken.
Vergeet niet dat de vecht- en de vluchtreflexen gelijkwaardig aan elkaar zijn. In beide situaties is het nodig om tot rust te komen om weer ontvankelijk voor elkaar te kunnen zijn.
Expliciet afspreken en benoemen
Spreek af en benoem expliciet dat je deze doelenoefening graag wilt doen om tot elkaar te komen. Hiermee creëer je veilige duidelijkheid en voorkom je triggers.
Als je zonder aankondiging met je waaromvragen begint is de kans te groot dat je jouw partner triggert. En als je elkaar eenmaal hebt getriggerd kan het snel uit de hand lopen.
Echt volledig uitschrijven
Misschien denk je dat je deze doelenoefening ook gelijk hardop kunt communiceren?
Ik zou dat niet doen als jullie relatief snel in negatieve communicatiecirkels vastlopen. Het volledig uitschrijven voor jezelf in stilte oefent je in scherp zijn en oefent ook je inlevingsvermogen.
En het volledig voorlezen voordat je reageert op elkaar heeft ook een heel duidelijke functie. Je zult je allebei sneller begrepen voelen (als het goed is).
Korte antwoorden
Houd je antwoord op elke waaromvraag kort en to the point. Het liefst maar 1 reden steeds. Zo kun je ook weer makkelijker de goede waaromvraag kort stellen.
In het voorbeeld hierboven heb ik bij het 2e antwoord 2 redenen opgeschreven. Zo zal het in de praktijk vaak gaan. Je kunt dan kijken om het in 2 aparte waaromvragen te splitsen, maar dan moet je wel erg goed opletten dat je het relationele deel niet vergeet.
Wat je doet, doe je om een positieve behoefte te vervullen
Ga er allebei zonder meer van uit dat alles wat jullie deden of doen, zeiden of zeggen, bedoeld is om de behoefte aan geluk en gezondheid te vervullen.
Richt je waaromvragen daarop in. Met te praktische waaromvragen ga je vastlopen en kom je niet tot de kern. Dat zou kunnen gebeuren als je in het voorbeeld hierboven zou vragen waarom het in de soep is gelopen.
Onthoud eventuele triggers
Word je tijdens de oefening toch getriggerd? Stop ze niet weg, maar onthoud ze voor een volgende keer. Ook als dit bij je partner gebeurt.
Met wegstoppen of verdoven ben jij niet geholpen, en jouw partner ook niet. Ze komen namelijk toch weer terug. Is het niet rechtsom dan is het wel linksom.
Te lastig?
Wanhoop niet als de doelenoefening niet gelijk goed gaat. Deze oefening is een ingang naar een meer open gesprek, maar zeker geen gemakkelijke. De kunst van de goede vragen stellen is niet voor niets een kunst.
En als de emotionele onveiligheid nog te groot is en de negatieve communicatiecirkels te sterk, dan is een dergelijke praatoefening veel te licht.
Geef een antwoord