De nummer 1 bouwsteen van verbondenheid

Te weinig echt praatcontact waardoor zij geen verbondenheid meer ervaren.

Dat is het probleem van een koppel dat de EFT-therapietraining bij mij doet.

Van de week vertelde zij hem al een paar keer iets gevoeligs van zichzelf wat hij voor kennisgeving aannam. Ze was wel wat teleurgesteld dat hij er niet over door wilde praten. Maar goed.

Dit zegt ze dan allemaal tegen zichzelf:

• Laat nou maar.
• Niet moeilijk doen.
• Ik moet hem respecteren.
• Ik moet hem in zijn waarde laten.
• Ik mag geen commentaar hebben.
• Ik moet niet zo egoïstisch zijn.
• Ik kan toch niet zo vaak om aandacht vragen.

Het ging een halve week goed. Tot ze toch nog inwendig ‘ontplofte’ toen ze iets heel kwetsbaars vertelde en hij daar amper op reageerde. Ze sloot zich helemaal af en liep weg.

Hij achter haar aan: nu moeten we echt de praatoefening doen, time out! Alleen was het op dat moment al te hoog opgelopen. De ontvankelijkheid was ver te zoeken.

Hij wist al dat het mis zou gaan. Haar eerste woorden die dag voorspelden niet veel goeds. Dit waren zijn innerlijke stemmen:

• Oh jee, ze is gestrest en snel gepikeerd vandaag.
• Ik moet op mijn hoede zijn.
• Zorgen dat ik het niet verpest.
• Ik kan maar beter niet te veel zeggen.
• Verdorie wat kan ze toch zeiken.
• Alles wat ik nu zeg of doe valt toch in verkeerde aarde.
• Wat moet ik doen om te voorkomen dat het uit de hand loopt.

Je zult wel begrijpen dat de worsteling van dit koppel wat dieper gaat dan ruzie om de rommel op het aanrecht of de bedtijd van de kinderen.

Hoe zorg je ervoor dat je de band tussen jullie herstelt?

Sue Johnson gaf daar in een interview over Emotiegerichte Relatietherapie (EFT) deze 7 belangrijke bouwstenen voor:

1. Weet wanneer je je niet veilig voelt in je relatie.
2. Herken jullie duivelse dialoog: het patroon waar jullie in verstrikt raken.
3. Neem een recent conflict onder de loep om jullie patroon in kaart te brengen.
4. Besef hoeveel invloed jouw reactie op jouw partner heeft.
5. Geef je partner het gevoel dat je er altijd bent voor hem of haar.
6. Probeer je te herinneren op welke momenten je je extra verbonden voelde.
7. Voer positieve rituelen in.

Voor deze stappen moet je een heel proces doorlopen met je partner. Dat is al moeilijk genoeg. Eronder ligt een heel belangrijke basale bouwsteen die je gelijk kunt toepasssen:

REAGEREN

Ja, zo basaal en schijnbaar simpel is het.

Op elkaar reageren betekent dat je elkaar ziet, dat je in ieder geval aandacht geeft. Veel mensen hebben zelfs nog liever negatieve aandacht dan helemaal geen aandacht.

Interessant in dit kader is het grote observatieonderzoek van de relatieonderzoeker John Gottman. Die vond dat gelukkige koppels altijd reageren op elkaar, ook al was het nog zo miniem met een hmm-hmm.

Zodanig reageren dat het ook echt je relatie herstelt is alleen niet zo simpel. Met deze 3 tips kom je in elk geval een heel eind:

1. Reageer altijd

Hoor, zie of ervaar je iets van je partner? Reageer daarop. De inhoud van de reactie is minder belangrijk dan dat je een reactie geeft.

• Een korte reactie is altijd beter dan geen reactie.
• Je partner doodzwijgen uit kwaadheid, verdriet of om hem/haar uit de tent te lokken werkt uiteindelijk helemaal averechts.
• Laat maar denken is hetzelfde als niet reageren.
• Ik zeg maar niks meer is hetzelfde als niet reageren.

Voor partners die in de negatieve cirkel dichtklappen, verstijven of vluchten is dit niet makkelijk. Heb jij dat? Dan is de 2e tip vooral van belang voor je.

2. Reageer op tijd

Geef je weerstand of angst geen kans om zich te ver op te bouwen. Zodra je om iets een bepaalde spanning voelt in jullie interactie: vertel dat gewoon. Bijvoorbeeld zo:

• Ik voel me nu gespannen. Ik weet niet wat ik moet zeggen.
• Ik voel me nu gespannen. Ik wil je graag tegemoet komen maar ik maak me zorgen dat ik het niet goed doe.
• Ik wil zo graag je aandacht maar ik durf het niet goed te vragen want dan voel ik me zo behoeftig.
• Ik voel nu spanning omdat ik je het liefst wil vragen of je met aandacht op mij wil reageren, en ik weet dat je dat moeilijk vindt, en dan voel ik me zo’n zeurkous.
• Ik vind het heel moeilijk om nu te reageren, ik kan niks bedenken, ik sla dicht.

Je zult merken hoe bevrijdend het werkt om als reactie ‘gewoon’ je spanning, je zorg of je onzekerheid te vertellen. Dat kun je veel beter doen dan ermee worstelen hoe je iets ‘goed’ moet zeggen of anders maar helemaal niets te zeggen.

3. Reageer eerst instemmend

Ken je het credo van de transformatiemethode? Dat is: meeveren en ombuigen. Het is een methode om constructief met bezwaren om te gaan.

Natuurlijk heb je in je dagelijkse leven met elkaar niet alleen met bezwaren te maken, maar het principe van eerst meeveren staat als een huis. In de betekenis van begrip tonen, instemmen en steunen.

Hier wat voorbeelden:

• Instemmend hummen (ik heb je gehoord).
• Ja-en in plaats van ja-maar.
• Ik zie dat je je rot voelt, wil je iets aan me kwijt? (Als je dit ziet en je zegt niets, dan is het later nog veel rotter!).
• Ja dat is echt niet leuk hè, ik snap dat heel goed.
• Ja dat ken ik, ik kan me heel goed voorstellen wat je nu doormaakt.
• Ja ik vind het ook lastig en ik weet ook niet goed wat ik moet zeggen, ik wil geen ruzie met je.

En hoe moet het dan daarna?

Deze vraag hoor ik je al stellen. Met een beetje mazzel is de spanning met de tips hierboven voor een groot deel verdwenen. Wanneer je kunt de-escaleren is er daarna meer ruimte voor het gesprek.

En mocht het wel om een bezwaar gaan, hier zijn de gangbare tips voor het ontvangen van feedback:

• Als je partner commentaar op jou heeft, neemt hij of zij de moeite om aandacht aan jou te besteden. Zie het als een positieve investering in jou en jullie relatie.
• Commentaar geeft je informatie over hoe jouw gedrag overkomt. Ook al bedoel je het niet zo en ook al is het niet ‘de’ waarheid.
• Door interesse te tonen in de punten die voor jouw partner aanleiding zijn om zich aan jou te irriteren, krijg je informatie over de effecten van jouw gedrag. En verklein je de kans op een conflict.
• Commentaar op wat je doet is commentaar op jouw gedrag. Het is niet persoonsgericht, ook al wordt er Jij bent gezegd. Reageer dus niet vanuit verontwaardiging of gekwetstheid en neem zo nodig even afstand (iets pakken, 3x diep ademhalen of tot tien tellen).
• Vraag door totdat duidelijk is welk gedrag van jou jouw partner precies stoorde.
• Neem je partner altijd serieus, ook al is het commentaar in jouw ogen niet terecht. Het feit dat jouw partner moeite heeft met een bepaald aspect van jouw gedrag, is altijd de moeite van het bespreken waard.
• Haal de behoefte achter de feedback vandaan: Wat zou je wel willen? Als de wens helder is, weet je beiden waarover het gaat. Bovendien kun je vervolgens beargumenteren waarom je wel of niet op de wens wilt ingaan.
• Hoe meer je laat merken dat je partner met commentaar bij je terecht kan, hoe makkelijker het bespreken van kritiek op den duur wordt.

Kortom: het is geen makkelijk proces om het vertrouwen en de verbondenheid in je relatie te herstellen, maar met op tijd reageren als basale vaardigheid kom je een heel eind.