Probeer je de emotionele, communicatieve ongelijkwaardigheid in je relatie op te lossen door vooral te geven? Door steeds weer het goede voorbeeld te stellen?
Voorleven wordt dat ook wel zo mooi genoemd.
Op zich best een logische keuze. Vooral als we deze onderliggende overtuigingen ooit geleerd hebben:
- Dat wat je geeft, krijg je terug…
- Netjes op je beurt wachten…
- Kinderen die vragen worden overgeslagen…
En als jouw vragen om ‘het’ terug te krijgen ook nog eens met negatieve communicatiecirkels bestraft worden, dan geloof je helemaal dat erom vragen geen zin heeft.
Geven om iets terug te verwachten is eigenlijk meer ruilen. Dan pas je het wederkerigheidsprincipe toe. Iets wat voor heel veel situaties ook uitstekend werkt, alleen niet altijd in je relatie.
Geven en nemen is daarom een precaire balans waar je bovenal op 2 manieren mee kunt worstelen:
- Praktisch: wie doet wat het eerste of het meeste.
- Communicatief: de woordenstrijd over wie wat het eerste of het meeste doet.
Heel veel partners hebben er meer last van dat er niet begripvol over gecommuniceerd kan worden, dan dat er daadwerkelijk praktische gelijkwaardigheid moet bestaan.
Heel verwarrend voor velen: dat erover praten niet perse hetzelfde is als het praktisch uitvoeren ervan. Maar erover praten is net zo goed onderdeel van die precaire balans.
Je openstellen om over een gevoelig onderwerp te praten, kun je als een gift beschouwen. Als een positieve uiting. Iets dat je kunt geven, en iets wat je in ontvangst kunt nemen. Ook al is het niet leuk, ongemakkelijk of zelfs ronduit pijnlijk.
Iets geven aan je partner zonder iets terug te verwachten klinkt natuurlijk erg mooi. Heel liefdevol en altruïstisch. Maar is het realistisch? De grote existentiële vraag is of zo’n onvoorwaardelijke liefde wel bestaat.
In een veilige relatie zal het geven-nemen-issue minder gauw spelen. Maar ik denk dat dat eerder komt doordat partners op individuele maat geven en nemen. Zij houden geen ‘scores’ bij en vergelijken hun positieve uitingen niet met elkaar.
Het onderzoek van socioloog Niels Blom onderstreept dit in die zin dat hij een verband vond tussen relatietevredenheid en een meer traditionele verdeling van werk en inkomen.
Deze uitkomst staat los van de persoonlijke opvatting over man-vrouw-gelijkwaardigheid, maar hing samen met de sociale norm dat mannen nog altijd meer werken en meer verdienen dan vrouwen.
Psycholoog John Gottman onderbouwt echter dat wij mensen allemaal een emotionele bankrekening hebben. Het voorwaardelijke ruilprincipe geldt dan als basisuitgangspunt. Echt zeker weten of dit universeel klopt, weten we natuurlijk niet.
Een statistisch verband tussen relatietevredenheid en de verhouding positieve/negatieve uitingen zegt misschien meer over veiligheid en sociale normen dan over wederkerige gelijkwaardigheid.
Ik zie bij de geven/nemen-balans deze 2 punten in het bijzonder opduiken waar partners moeite mee hebben:
- Het geven van emotionele intimiteit
- Het ontvangen van emotionele intimiteit
Gekoppeld aan een sociale norm: de scheve verhouding ontstaat uit de traditionele opvatting dat vrouwen eerder ‘emotioneel’ zorgen en mannen eerder ‘rationeel’ ingesteld zijn.
Relatieproblemen kunnen ontstaan wanneer een partner de sociale norm loslaat en vastgeroeste patronen wil doorbreken. Hierdoor ontstaat alsnog een onveilige gehechtheidssituatie.
Gekoppeld aan gehechtheid: de scheve verhouding ontstaat uit angstig-trekkende en vermijdend-terugtrekkende overlevingsstrategieën. Dan ontstaan relatieproblemen door de onveilige hechtingsstijl die partners in hun rugzakje hebben.
Veel partners vinden het makkelijker om emotionele intimiteit te geven dan te ontvangen. Makkelijk te doorgronden is het echter niet. Als je bijvoorbeeld denkt dat je niet waardevol (genoeg) bent voor je partner:
- is (spontaan) geven gevoelig want je kunt afgewezen worden. Of je hebt al zoveel gegeven, en krijgt er weinig voor terug…
- is ontvangen moeilijk want misschien is het wel niet echt. Het geven zou toch spontaan moeten gaan…? Of het maakt je te kwetsbaar als je ervan geniet, want dat maakt je afhankelijk van de ‘macht’ van je partner. En dus vraag je er niet om.
Kun jij werkelijk vragen om wat je nodig hebt? Op het moment zelf dat het speelt?
Als je mij vraagt wat je communicatief kunt doen om de onbalans tussen geven en nemen op te lossen, dan is dit wat ik je aanraad:
- Allebei steeds op het moment zelf vragen wat je graag wilt. In de tegenwoordige tijd. Ga uit van je eigen behoefte op het moment zelf en vermijd vastzettende woorden als: voortaan of afgesproken.
- De reactie van je partner op jouw wens altijd positief, empathisch opvangen. Ook al bevalt het antwoord je niet. Ofwel eerst meebewegen, dan (eventueel) ombuigen.
- Altijd tijd en ruimte nemen om op deze manier eerst relationeel aandacht aan elkaar te geven. Daarna eventueel weer terug naar de praktische inhoud voor als er afspraken gemaakt ‘moeten’ worden.
Het zou heel mooi zijn als je dan die oude overtuigingen uit je kindertijd kunt vervangen door deze:
- Kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen
- Vragen staat vrij
Maar… de communicatietips gaan helaas niet werken als er onbewuste hechtingreflexen, afweermechanismen en psychologische blokkades spelen.
Voor partners met een onveilige hechtingsstijl kan het op een of andere manier heel erg moeilijk zijn, zo niet onmogelijk, om die vraag steeds weer in het hier en nu te stellen.
Met communicatievaardigheden doe je aan symptoombestrijding zonder de echte diepere oorzaken te kennen en gezond te maken. Wil je duurzaam jullie geven-nemen-balans verbeteren? Om zo gelukkig samen oud te worden?
Dan is het belangrijk om je niet eenzijdig op communicatievaardigheden te richten, maar de communicatie tussen jullie wel in te zetten als middel om veiliger op dezelfde golflengte te komen.