Zo werkt het negatieve patroon vergroten-verkleinen

Hoe kan het toch dat iets kleins kan escaleren in zoveel frustratie?

Een vraag die ik vaak krijg. Veel cliëntenkoppels schamen zich bijna om al die kleine aanleidingen te vertellen waardoor zij vastlopen in negatieve communicatiecirkels.

Toch is dit helemaal niet gek. Velen van ons maken dat mee. En natuurlijk is er een diepere oorzaak. Een oorzaak die er meestal mee te maken heeft dat we ons afgewezen en niet gezien voelen.

Helaas helpt het de meesten niet om deze oorzaak te weten. Want kleine dingen escaleren toch steeds weer in schreeuwende of zwijgende conflicten.

Al gauw ben je niet meer in gesprek over het oorspronkelijke onderwerp, maar ben je bezig met een gevecht om gezien en begrepen te worden.

Het patroon ‘vergroten-verkleinen’ is één van de patronen die dit soort escalaties aanzwengelen. Dit staat los van het onderwerp of jullie inhoudelijke meningsverschil.

Weet jij wat je doet waardoor jouw partner heftig reageert?

Weet jouw partner het waardoor jij heftig reageert? Weten jullie wat je ieder doet om elkaars heftige reactie op te roepen en te versterken?

Dit zijn veelvoorkomende communicatieve manieren van vergroten:

• Overdrijven
• Zwart-wit-redeneren
• Dramatiseren

En dit van verkleinen:

• Bagatelliseren
• Wegwuiven
• Relativeren

Twee voorbeelden van dit patroon:

Hoe meer jij gezien wil worden, hoe groter jij jezelf (of het) maakt. Hoe bedreigender jij daarmee bent voor jouw partner, hoe meer jouw partner jou (of het) weer kleiner wil maken. Zodat het geen bedreiging of geen probleem meer is.

Hoe groter het probleem dat jouw partner niet kan oplossen, hoe kleiner jouw partner het maakt, hoe minder jij jezelf serieus genomen voelt en hoe meer het nodig is om het probleem weer groter te maken. Zodat jouw partner het wel serieus neemt.

Zowel verkleinen als vergroten kun je als ‘heftig’ of ‘hard’ zien. Als 2 gelijkwaardige zijden van de medaille.

Dus…

Hoe groter jij iets maakt, hoe meer jouw partner zich ‘genoodzaakt’ voelt om het kleiner te maken:

• Maak je toch niet zo druk!
• Jij bent altijd zo zwart-wit!
• Voor mij is dat niet zo zwaar.

En hoe kleiner jij iets maakt, hoe meer jouw partner zich ‘genoodzaakt’ voelt om het groter te maken:

• Het is heel erg hoor want…(argumenten, bewijzen, tranen…)!
• Jij neemt mij ook nooit serieus!
• Jij wuift altijd alles weg, lekker makkelijk!

Wat is jouw reden om te vergroten of te verkleinen?

Je kunt er wel van uitgaan dat je allebei een vechtstrategie toepast om gezien en begrepen te worden. In principe wil je allebei iets oplossen, dichter bij elkaar komen. Alleen lukt dat niet.

Je kunt er nu heel lang over soebatten wanneer en door wie jij jouw vechtstrategie geleerd hebt.

Was het jouw opvoeding?
Jouw schooltijd?
Een vorige slechte relatie?
Jouw huidige relatie?

Veel relevanter is het echter om te bedenken dat het nu gebeurt. En dat jij en je partner elkaars vergrotende of verkleinende communicatie oproepen en versterken. Hoe kun je dit stoppen en ombuigen zonder elkaar de schuld te geven?

Bewustwording is en blijft de 1e stap

Als je het patroon niet ziet en niet herkent als een strategisch spel om jouw behoeften te bevredigen, dan zul je erin blijven vastlopen. Ik hoop dat dit artikel jou en je partner helpt om die bewustwording op gang te brengen.

Weten dat het gebeurt is heel belangrijk, maar zet meestal geen zoden aan de dijk. Het herkennen en erkennen in je dagelijkse leven, op het moment dat het echt gebeurt, is de volgende stap in het bewustwordingsproces.

De praktische tip

Als je het patroon vergroten-verkleinen herkent in jullie relatie, oefen er dan eens mee om het te benoemen op het moment dat het gebeurt. Lees samen dit artikel en spreek met elkaar af dat je elkaar mag onderbreken met de vraag:

“Zou dit ons vergroten-verkleinen-patroon (in wording) zijn?”

Door deze vraag hardop te stellen en samen te beantwoorden maak je al een breuk met de emotie die je doet vergroten of verkleinen. Je komt als het ware in de waarnemingsstand.

Zonder deze waarnemingsstand is het zo goed als onmogelijk om uit zo’n patroon als vergroten-verkleinen te komen. Je moet het ‘spel’ (h)erkennen om vervolgens ruimte te maken voor de moeilijke speurtocht naar de echte onderliggende gevoelens en behoeften.