Kritiek krijgen op ons gevoel…

Eén van de moeilijkste dingen in onze conflictcirkels met onze partner. Want dit is wat we vinden:

• Wat ik voel is altijd waar, daar kun je niet aan tornen.
• Zo voel ik dat nou eenmaal, punt.
• Ik doe zo omdat ik me zo voel.
• Ik voel me miskend als je voorbij gaat aan mijn gevoel door het te rationaliseren of zelfs te ontkennen…

Heb je ze gelezen? De 1e drie opeenvolgende aanvalniveaus in de conflictcirkel? Dit zijn ze:

1. Kritiek op gedrag
2. Kritiek op gevoelens
3. Kritiek op karakter

We begeven ons op glad ijs als we op het 2e aanvalniveau belanden. Als feedback (of terwijl kritiek) op jouw gedrag niet helpt, is je partner geneigd om je gevoelens te bekritiseren:

• Je zou de positieve dingen beter kunnen waarderen in plaats van je zo onder te dompelen in je verdriet en je zelfmedelijden…
• Je piekert te veel en je trekt het je veel meer aan dan je eigenlijk zou hoeven…
• Je zou er al overheen moeten zijn. Kun je niet net als ik doen: het gewoon vergeten en weer naar voren kijken…?
• Het is niet nodig om je zo te voelen…
• Wat je voelt klopt niet want het is op verkeerde informatie gebaseerd…

Moeilijk hè? We vinden het al knap lastig als onze partner ons vertelt wat we wel of niet zouden moeten doen. Maar echt lastig wordt het als onze partner ons gaat vertellen wat we wel of niet zouden moeten voelen.

Bepaal je zelf jouw gevoelens?

Er is een grote groep mensen die meent dat je jouw gevoel via je gedachten kunt bepalen. Je kiest zelf wat je voelt door de betekenis die je aan dingen geeft. Je kunt controle uitoefenen op wat je denkt en wat je voelt.

Voor een deel klopt dit. Zo kun je met cognitieve therapie, positief denken, mindfulness en NLP behoorlijk wat bereiken. Voor een groter deel klopt het niet. Emoties en gemoedstoestanden gaan zo snel dat we het niet eens door hebben.

Vechten, bevriezen of vluchten zijn zulke basale oermechanismen dat we niet mogen verwachten dat we dit met onze gedachten kunnen uitbannen. Als je bedreigd wordt in je basale behoeften, zijn je gevoelens uitstekende barometers.

Herken jij jouw quasi-gevoelens?

Waar ik mensen vaak mee de mist in zie gaan, is dat zij het helemaal niet over hun werkelijke gevoelens hebben. Ze plakken er een waardeoordeel op.

Tricky, want bij een waardeoordeel kun je uiteraard van mening verschillen. Je partner kan de boodschap verkeerd opvatten. Het lijkt alsof je het oneens bent met hoe hij of zij zich ‘voelt’.

Een paar voorbeelden:

• Ik voel me miskend
• Ik voel me niet geaccepteerd
• Ik voel me tekort schieten
• Ik voel me buitengesloten

Deze 4 zijn geen gevoelens. Marshall Rosenberg noemt dit quasi-gevoelens. Je zegt hiermee wat je partner jou aandoet. En daarmee zijn het waardeoordelen.

Zie je hoe je op deze manier zelf al op aanvalniveau 2 zit? Er zit een indirecte beschuldiging in verborgen als je jouw gevoelsboodschap zo brengt.

Zo uit je wel je gevoel:

• Ik voel me eenzaam als je dit/dat doet
• Ik voel me verdrietig als ik niet aan jouw maatstaf kan voldoen
• Ik voel me opgelucht als je mij betrekt bij jouw afspraken met vrienden

Bescherm jij jezelf met ontkenning?

Dan kennen we nog de situatie waarin je het allemaal ‘goed’ uitdrukt, maar dat je partner toch zegt dat jij je zo niet zou moeten voelen.

Oude koeien zijn bijvoorbeeld zo pijnlijk, omdat ze jouw partner steeds weer herinneren aan haar of zijn eigen pijn van toen. Niet leuk. Dus uit (onbewuste) zelfbescherming dan maar het gevoel van onze partner bagatelliseren of ontkennen…

Kortom: er zitten nogal wat haken en ogen aan het ‘absolute’ waarheidsgehalte van je gevoelens. En aan de redenen waarom je partner het niet eens kan zijn met je gevoelens…

Twee tips:

• Durf jezelf te betwijfelen… om vanuit kracht open te staan voor alle mogelijkheden.
• Durf te betwijfelen dat het om jou gaat… om te beseffen dat je partner een boodschap over haar of zijn eigen pijn aan je afgeeft.