Als ik niet meer jaloers ben, dan moet je op je hoofd gaan krabben. Want dan zou het wel eens zo kunnen zijn dat ik niet meer van je hou.
Dat zei ik wel eens tegen mijn partner… Een beetje schaam ik me daar wel voor. Aan de ene kant omdat jaloezie als iets negatiefs wordt gezien, aan de andere kant omdat ik mezelf schoon praatte. Gelukkig vatte mijn partner het als teken van liefde en betrokkenheid op. Hij reageerde blij en ik was gerustgesteld.
Jaloezie is niet alleen maar negatief. Het heeft een functie. Namelijk het beschermen van je relatie tegen bedreigingen van buitenaf. Maar wat als jij of jouw partner jaloers wordt om denkbeeldige bedreigingen?
Reële bedreigingen
Laten we eerst eens kijken wat reële bedreigingen zijn. Die hebben meestal te maken met een derde persoon. Hierin is weinig verschil tussen mannen en vrouwen, blijkt uit onderzoek.
Sommigen denken dat vrouwen meer jaloers zijn, maar dat is een misverstand. Wat waarschijnlijk volgt uit het feit dat vrouwen zich emotioneel makkelijker uiten.
Wat wel anders lijkt te zijn is de prioritaire reden om jaloers te zijn:
- Meer dan 70% van de mannen is eerder jaloers bij seksuele ontrouw
- Meer dan 70% van de vrouwen is eerder jaloers bij geestelijke ontrouw
Jaloezie kun je voelen als er daadwerkelijk sprake is van ontrouw, maar ook als je alleen al vermoedt dat jouw partner lichamelijk of geestelijk ‘vreemdgaat’. In deze tijd van de makkelijke digitale contacten hoor ik maar al te vaak hoe bedreigend emotionele intimiteit met iemand van het andere geslacht ervaren wordt.
Denkbeeldige bedreigingen
Door allerlei oorzaken kan het ook zo zijn dat je een angstige jaloezie ontwikkeld hebt. Deze is ziekelijk wanneer je door de vermeende ontrouw van je partner geobsedeerd raakt:
- Je denkt voortdurend dat je partner vreemd zal gaan terwijl daar geen goede reden voor is
- Je vergist je niet zomaar een keer, maar maakt steeds weer een verkeerde inschatting van het gedrag van je partner
- Je reageert emotioneel heel heftig als je vermoedens van overspel hebt
- Bij een klein gebaar van je partner richting een mogelijke rivaal raak je helemaal overstuur
Soorten jaloezie
De psycholoog Bram Buunk onderscheidt 3 vormen van jaloezie:
1. Reactieve jaloezie. Het gevoel dat je ervaart als je partner echt vreemdgaat. Dit in het kader van de afspraken die je samen hebt gemaakt over wat ontrouw is rondom flirten, vrijen, zoenen en intieme gesprekken voeren.
2. Angstige jaloezie. Deze vorm speelt zich vooral in je hoofd af. Je denkt steeds aan de (werkelijke of vermeende) ontrouw van je partner. Je wordt bang, bezorgd en achterdochtig. Je gaat piekeren en twijfelen aan jezelf of de relatie. Mogelijk vraag je ook om heel veel bevestiging.
3. Preventieve jaloezie. Dit treedt op als je er alles aan gaat doen om ontrouw van je partner te voorkomen. Door heel veel verwennerij bijvoorbeeld of door je partner van alles te verbieden. Net als angstige jaloezie kan dit zowel door reële als irreële bedreigingen ontstaan.
Jaloezie als signaal
Bij alle vormen draait jaloezie om de angst de verbondenheid met je partner te verliezen. En je partner uiteindelijk letterlijk kwijt te raken. Hoe meer je samen in staat bent om een veilige hechting met elkaar te bouwen, hoe minder de jaloezie je relatie zal verpesten.
Hoe je het elkaar en jezelf makkelijker maakt:
- Maak afspraken over (on)trouw. Wat verstaat ieder van jullie precies onder ontrouw? En kun je zodanige afspraken maken dat jullie je er beiden goed (genoeg) bij voelen?
- Ben niet bang voor de pijn van de jaloezie. In sommige dingen wil je jouw partner niet tegenhouden terwijl je wel (angstig) jaloers bent. Hoe vaker je merkt dat die betreffende actie van je partner geen invloed heeft op jullie verbondenheid, hoe meer je vertrouwen krijgt.
- Zie jaloezie als een boodschap. Ontdek welke pijnplek bij jou geraakt wordt. Is het bijvoorbeeld een lage zelfwaardering die getriggerd wordt? Of voel je je heel alleen omdat je je buitengesloten voelt?
- Vertel op tijd wat je voelt, wat je pijnplek is en wat je eventuele behoefte is. Alleen dan kan je partner er passend en positief op reageren.