Met kritiek en zelfverdediging willen we onze partner laten stoppen met iets of aanzetten tot iets.
We willen iets in beweging zetten.
Onze partner bijvoorbeeld laten stoppen met:
- Iets doen wat we vervelend vinden
- Iets zeggen wat ons niet bevalt
- Iets denken over ons wat we niet prettig vinden
- Iets voelen over ons waardoor we ons waardeloos voelen
Of onze partner aanzetten tot:
- Iets doen wat we fijn en verbindend vinden
- Iets zeggen wat ons bevalt
- Iets denken over ons wat we prettig vinden
- Iets voelen over ons waardoor we ons bemind voelen
Kritisch denken is zelfs een veelgevraagde competentie. Googel maar eens op ‘kritisch denken’. Je vindt dan bijvoorbeeld deze definitie:
Kritisch denken is ‘de kunst van het juist oordelen’.
Als je in de verdediging schiet heb je dan last van een ‘verkeerd’ oordeel wat je recht wilt zetten? Voel je je onbedwingbaar gedreven om uit te leggen? Je te verklaren? Je te verantwoorden?
Je weet het inmiddels hè? Dit alles kun je als zelfverdediging zien, en met zelfverdediging ben je gericht op de ‘foutvraag’. Het oordeel van je partner is ‘fout’. Of misschien klopt het oordeel wel, maar wil je er niet aan omdat het te pijnlijk is.
Stel dat ‘kritisch denken’ nou eens helemaal niet zo werkt in liefdesrelaties?
Dat kritiek op onze partner NIET bedoeld is om te oordelen of te veroordelen? Dat is wat ik dus beweer. De foutvraag is daarom volstrekt niet relevant. Met ieder verwijt willen we alleen maar iets in beweging zetten.
Eigenlijk zijn kritiek en zelfverdediging methodes om de relatie beter te maken! En om je beter te voelen. En om zo voor jezelf, voor je partner en voor jullie relatie te zorgen.
In plaats van verklarende, verdedigende argumenten kun je dus beter op zoek gaan naar dat wat je partner in beweging wil zetten. Richt je in plaats van op de foutvraag op de verborgen, onderliggende boodschap:
- Wat wil je graag bereiken?
- Wat zou je het liefste willen?
- Waar verlang je uiteindelijk naar?
Experimenteer er eens mee. Iedere keer als je jezelf wilt gaan verdedigen zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen:
“Ik hoor wat je zegt. Ik ben nu geneigd om mezelf te gaan verdedigen. Maar ik wil liever weten wat het eigenlijk is waarnaar je verlangt?”
In deze formulering zie je 3 delen terugkomen:
- “Ik hoor wat je zegt” is gericht op je partner
- “Ik ben geneigd om nu … te doen” is gericht op jezelf
- “Waar verlang je naar?” is de vraag waarmee je op zoek gaat naar de verborgen, dieperliggende boodschap.
Door het zo in 3 delen te formuleren:
- kom je in de waarnemingsstand waardoor je niet meer samenvalt met de emotionele prikkel om je te verdedigen.
- erken je jouw partner door hem of haar kenbaar te maken dat je het hebt gehoord.
- erken je jezelf, want jezelf verdedigen is een heel menselijke reactie waarover je je niet ‘fout ‘ hoeft te voelen (voorkom de foutvraag!).
- is het voor je partner makkelijker om bij haar of zijn wens te komen die onder de kritiek ligt.
En wat als je dan de wens hoort en je ervaart (opnieuw) een eis, een bevel, een appel of een nieuw verwijt?
Ten eerste is het in die situatie het meest waarschijnlijk dat je nog niet bij de echte boodschap van je partner bent uitgekomen. Echte boodschappen gaan over kwetsbare gehechtheidsbehoeften.
Ten tweede kun je er communicatief zo op reageren dat je de lading ervan af haalt door zowel rekening met je partner als met jezelf te houden. Hier zijn 2 voorbeelden:
- Ik hoor dat je <…> van me wilt. Ik voel me geneigd om ‘ja’ te zeggen, maar ik wil er even over nadenken. Ik wil mezelf toestaan om uit vrije wil ja of nee te kunnen zeggen. Oké?
- Ik hoor dat je <…> verlangt. Wil je me vertellen hoe ik dat in concreet gedrag kan doen? Zodat ik kan bepalen in hoeverre ik aan jouw verlangens tegemoet wil komen zonder mezelf te verliezen?
Gaat het je zo op weg helpen om kritiek en zelfverdediging om te buigen naar liefde?