Bepaal jij 100% vrijwillig en bewust wat je doet en zegt in jullie negatieve communicatiecirkels? Zodat je de boel eens lekker kunt opstoken?
Uiteraard zeg je ‘nee’.
Daar kies je niet voor.
Maar sta jij er soms ook niet helemaal paf van wat jij denkt en er soms zomaar uit gooit?
Dan weet je uit eigen ervaring dat er momenten zijn waarop je een ongeleid projectiel bent.
Is dat erg? Kan je het verdragen? En ook dat je achteraf gezien geen controle hebt?
Veel partners vinden dat best erg. De populaire visie dat je jouw leven zelf ontwerpt en dat je in alles een keuze hebt, heeft hen vaak genoeg de das omgedaan.
Persoonlijk heb ik deze dwingende ik-sta-aan-het-roer-gemoedstoestand al best goed los kunnen laten. Al zeg ik het zelf :-)
Dat je als partners allebei ongewild dader en slachtoffer kunt zijn van een negatieve communicatiecirkel is voor veel mensen moeilijk te bevatten. Toch is dat precies wat ik je wil zeggen.
Er zijn namelijk 2 belangrijke grondbeginselen in ons leven die we ons niet werkelijk realiseren.
Grondbeginsel 1
Het leven en dus onze relatie is een doorlopende serie van gemoedstoestanden waar we weinig controle over hebben.
Hier een voorbeeld van Jessy en Richard om dit te illustreren.
- Op een avond komt Jessy in de “Het-is-fout-om-te-doen-wat-ik-doe en klagen-dat-Richard-niet-genoeg-praat, hij-gaat-zich-alleen-maar-onder-druk-voelen, wat-ik-doe-maakt-het-alleen-maar-erger”-gemoedstoestand.
- Op het moment dat Jessy constateert dat ze het zo erger maakt, ervaart ze dit onmiddellijk als een moreel punt. Ze switcht naar de “Ik-hoor-mensen-te-accepteren-zoals-ze-zijn”-gemoedstoestand.
- En onmiddellijk als ze erkent dat ze mensen zou moeten accepteren zoals ze zijn, bedenkt ze dat zij ook een mens is en dat zij zichzelf ook moet accepteren zoals ze is. Nu draait ze gelijk door naar de “Ik-heb-recht-op-mijn-behoeften”-gemoedstoestand.
- Zodra ze nu bekrachtigt dat zij recht heeft op haar behoeften, constateert ze tegelijk dat haar behoeften niet vervuld worden. Ze switcht naar de “Richard-ontneemt-me-mijn-behoeftenvervulling”-gemoedstoestand.
- En onmiddellijk als ze vanuit die gemoedstoestand tot de conclusie komt dat Richard haar dit ontneemt, denkt ze dat hij dit bewust doet want hij weet toch wat ze wil. En ze switcht naar de “Hij-geniet-hiervan en hij-wil-de-macht-over-mij-hebben”-gemoedstoestand.
Je ziet hier hoe Jessy razendsnel door al deze gemoedstoestanden heen glijdt. Ze is zich er lichtjes van bewust, maar het meeste vergeet ze weer. Wat ze wel weet is dat ze zich ineens boos en oneerlijk bejegend voelt.
In deze boze stand is het haar niet mogelijk om ‘normaal’ te praten. Ze is haar vermogen om positief te communiceren tijdelijk kwijt.
En dat brengt me bij het 2e belangrijke grondbeginsel in ons leven.
Grondbeginsel 2
Onze competenties komen en gaan, net als eb en vloed.
We denken onze competenties wel of niet te hebben. Als een vaststaand gegeven: je raakt het niet meer kwijt als je eenmaal iets geleerd hebt.
De werkelijkheid is alleen anders.
Je weet bijvoorbeeld wel hoe je iets moet doen of communiceren, alleen even niet op het moment zelf dat het slim was geweest… Bijvoorbeeld communiceren met ik-voel-argumenten in plaats van met jij-bent-de-schuld-argumenten.
Ook onze competenties om positief te communiceren komen en gaan. We moeten hier namelijk voor in de juiste gemoedstoestand zijn.
Stel je bent in een heftige “Ik-haat-mijn-partner en jij-pakt-mij-en-ik-pak-je-terug”-gemoedstoestand, dan is het onmogelijk om kalm te zeggen:
Goh, dat is grappig! Ik ben ineens woedend op je.
De kans is groter dat je met een boos jij-argument uitvalt. Hoe waarschijnlijk is het dan dat je partner heel begripvol zegt:
Hela, we hadden net zo’n fijn gesprek en ineens zie je me als jouw vijand. Wat is er gebeurd?
Zie je het jouw partner zeggen?
Ik stel me zo voor dat je al van alles geprobeerd hebt om jullie negatieve cirkels te stoppen. Met de 2 grondbeginselen wil ik je laten zien dat je jezelf en je partner niet te hard hoeft te vallen.
Want:
- wat je weet, weet je niet continu
- wat je kunt, kun je niet continu
- wat je voelt, voel je niet altijd in die situatie
Emotioneel en empathisch op elkaar kunnen afstemmen is voor een groot deel afhankelijk van je gemoedstoestand. En die wordt bepaald door diverse wisselende factoren.
En dan hebben we ook nog te maken met een onbewust en onterecht grondbeginsel…
Onterecht grondbeginsel 3
Geen recht op je gevoelens denken te hebben.
Het is meestal al hartstikke moeilijk om achter je echte gevoelens onder de frustratie of teleurstelling te komen, laat staan als daarbij komt dat we geen recht op onze gevoelens en behoeften menen te hebben…
- Je mag niet zwak zijn.
- Je mag niet afhankelijk zijn.
- Je mag niet onvolwassen zijn.
- Je mag niet defensief zijn.
- Je mag geen ruzie veroorzaken.
- En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Zodra dit soort oordelen in onszelf naar boven komen (of als onze partner ze ons toeroept) schieten we in de stand van zelfverwijt.
Omdat we ons op een of andere manier niet gerechtigd voelen om te mogen voelen wat we voelen. En dat misschien nog niet eens in je eigen ogen, maar wel in die van je partner.
Lastig is dat we helemaal niet doorhebben hoe dat zelfverwijt werkt en welke lagen daar nog onder zitten. De pijn ervan zorgt er in ieder geval voor dat we de dingen buiten onszelf neerleggen of onze partner de schuld geven.
De prik van het zelfverwijt bij een bepaalde trigger merk je in de meeste gevallen zelfs helemaal niet op. Automatisch schiet je in de stand van zelfverdediging.
Dat is de manier waarop velen van ons ermee dealen: jezelf gaan rechtvaardigen. Of je dit nu doet in de vorm van boze frustratie, wijzende vingers of kalme uitleg, het blijft rechtvaardigen.
Zelfrechtvaardiging lijkt dé manier om zelfverwijt aan te pakken.
Of dat nu geldt in je eigen ogen of in die van je partner. En van daaruit is het een kleine stap om onze partner te beschuldigen. De ultieme manier om aan zelfrechtvaardiging te doen.
Dit mechanisme in de driehoek van niet-gerechtigd-om-te-voelen-wat-we-voelen, zelfverwijt en zelfrechtvaardiging is steeds weer een grote sta in de weg om onze diepere gevoelens, angsten en pijnpunten te ontdekken.
Hoe je ervan af komt?
De allereerste stap is sowieso dat je eerst bij jezelf en bij je partner moet gaan kijken of je er iets van herkent.
Zo voor de vuist weg zijn er 3 mogelijkheden:
1. Je herkent het.
Je zou dan eens aan je partner 3 voorbeelden over jou kunnen vragen (en vice versa;). Om het te leren kennen. De kunst is vervolgens om het ook te gaan herkennen op het moment zelf dat het gebeurt. En er dan open en kwetsbaar over te communiceren.
2. Je weet niet of het speelt, je herkent het niet 123.
Misschien heb je dan blinde vlekken? Wil je dit samen met je partner onderzoeken? Klik dan hier voor een methode daarvoor.
3. Je herkent het absoluut niet.
Blinde vlekken heb je ook niet, want je kent jezelf tenslotte het beste. Heel fijn dat er dan niets aan de hand is. En je deze 3 mogelijkheden waarschijnlijk niet eens leest, want dit blogartikel heeft geen betrekking op jou of jullie relatie…