Zou jij het liefst een soort twee-eenheid willen zijn met jouw partner? Dat je hetzelfde denkt en voelt over jullie relatie en de dingen van jullie leven?
Kijk eens of je dit soort uitspraken in jouw relatie herkent:
- Zo zijn wij niet.
- Dit soort dingen doen wij niet.
- Bij ons doen we dat altijd zo.
- Dat vinden wij het allerleukste.
- Wij vinden dat niet belangrijk.
Als je dit hebt of ernaar verlangt, dan heb je misschien wel last van een verschilfobie…
Dit is een woord van de Belgische relatietherapeut Vansteenwegen. Hij beschrijft dat koppels die zichzelf het liefst als een twee-eenheid ervaren, moeite hebben met het accepteren van verschillen.
Onbewust gebruiken zij verschillende manieren om het verschil te ontkennen of weg te werken. Zodat zij zich ‘soulmates’ kunnen voelen.
Hoe merk je of je hier ‘last’ van hebt?
- Je vindt het normaal en logisch (als normerende waarde) dat de een meer moet gaan denken en handelen als de ander, want dat hoort zo als je echt van elkaar houdt.
- Je wordt boos of je voelt je verraden als jouw partner ‘ineens’ een heel ander standpunt of gevoel (in gezelschap) verkondigt.
- Jullie stoppen gesprekken waar je een verschillende mening over hebt: ‘Ach het is ook niet belangrijk, ik hoef geen gelijk te hebben, laten we er maar over ophouden’.
- Familie of vrienden die de een wel en de ander niet aardig vindt, zien jullie niet meer.
- Je doet vrijwel alleen nog die activiteiten die je allebei leuk vindt.
- Als de een iets niet leuk vindt en de ander wel, dan gaat het (meestal) niet door: ‘Als jij er geen lol in hebt, dan vind ik er ook niks aan’.
- Eén van jullie acteert heel overtuigend dat je het wel leuk vindt. Je past je aan, je hebt het over voor de ander omdat die het zo belangrijk vindt.
Sommige koppels slagen er heel goed in om als een twee-eenheid over te komen. Anderen lijken een groot deel van hun tijd vruchteloos te spenderen aan het wegwerken van de verschillen. Zij komen terecht in eindeloze conflictcirkels zoals deze veel voorkomende:
- Ieder houdt krampachtig vast aan het eigen gedrag en lijkt zo de ander te willen veranderen.
- Hij wil haar rationeler maken.
- Zij wil hem emotioneler maken.
- Zij probeert dat door steeds meer heftigheid in de strijd te gooien, ze wil hem raken.
- Hij is wel geraakt maar weet niets beters te bedenken dan haar nog een keer uit te leggen dat ze het toch beter anders kan bekijken.
- Waarna zij nog wanhopiger probeert een gevoelsmatige reactie los te krijgen.
- Hoe meer zij tracht hem te bereiken, hoe meer hij zich terugtrekt achter een muur van kalmte en argumenten. Het patroon van de Protestpolka.
Of je er nu meestal wel of niet in slaagt om jullie verschillen te overbruggen, als het een issue is in jullie relatie, dan is de kans aanwezig dat je iets van een verschilfobie hebt…
Het lijkt wel alsof je elkaar probeert te veranderen…
Ik zeg ‘lijkt’, omdat er vrijwel altijd iets heel anders blijkt te spelen…
Angst voor het verschil heeft vrijwel altijd te maken met hechting. Je wordt heel angstig als jouw geliefde anders is dan jijzelf… Het is de angst dat de ander je af zal wijzen als:
- je zou aangeven wat jij werkelijk nodig hebt…
- je zou vertellen wat je werkelijk denkt…
- je zou laten zien wie je werkelijk bent…
Op een of andere manier voel je je onveilig en durf je niet jezelf te zijn, of durf je jouw partner niet zichzelf te laten zijn. Dit laatste zal je misschien moeilijk vinden om te erkennen, want het hoort natuurlijk niet dat je een ander beperkt.
Maar jouw partner beperken is natuurlijk je bedoeling helemaal niet. Je slimme brein redeneert namelijk zo: hoe meer jouw partner is zoals jij, hoe minder kans dat die jou zal afwijzen om de (te) grote verschillen.
Het is een blinde vlek die ik veel tegenkom. Het vergt moed om dit gegeven onder ogen te zien, de meesten sluiten het liefst hun ogen ervoor.
Maar als je weet dat jouw afwijzingsangst hierin de drijfveer is, dan wordt het wat makkelijker (hoop ik). Als je je van dit zelfbeschermingsmechanisme bewust wordt, dan kun je de weg eruit vinden. Dit heb je daar in ieder geval voor nodig:
1. Creëer een veilige hechting en verbondenheid met elkaar. Dat is de nummer 1 manier om je sterker en zelfstandiger te voelen. Hoe meer je je verbonden voelt, hoe meer jij jezelf kunt zijn en jouw partner daarin met rust kunt laten. Verschillen zijn dan geen bedreiging meer.
2. Geef de droom (mythe) van de twee-eenheid op en zie jullie als twee verschillende individuen die een relatie aangaan.
3. Vind nieuwe manieren om jullie verschillen te overbruggen (verschillen zullen er altijd zijn en uiteraard soms ook heel hinderlijk). Er zijn manieren om je gedrag aan te passen aan de behoefte van de ander, zonder dat je daarbij jezelf kwijtraakt.