Jij of ik?
Wie heeft voorrang?
Wiens behoeften zijn het meest belangrijk?
Van allebei natuurlijk. Alleen pakt dit in de praktijk wel eens heel anders uit… Steeds voor ‘ik’ kiezen is niet echt bevorderlijk voor de liefde. Maar (te) veel rekening houden met je partner ook niet.
Je telkens voegen werkt een negatieve communicatiecirkel in de hand. Wat start met Ik doe wat jij wilt, zodat:
- ik jou niet teleurstel
- ik jou niet kwets
- ik jou niet boos maak
- ik aan jouw verwachtingen voldoe
- ik geen kritiek krijg (als ik het weer niet goed doe…)
Je gaat zo niet alleen steeds voorbij aan je eigen behoeften, maar je houdt het ‘lastige’ gedrag van je partner ook nog eens in stand.
Hoe het een het ander oproept en versterkt
Je partner kan jou bijvoorbeeld afsnauwen. Daar is hij of zij natuurlijk zelf verantwoordelijk voor, maar jij kan wel grenzen stellen. Doe je dat niet, dan beloon je het gedrag van jouw partner. Sterker nog: het kan verergeren.
Wat werkt niet?
- In elkaar krimpen en niks zeggen.
- Gauw (proberen) te doen wat je partner zegt.
- Uitroepen dat je dit gedrag niet pikt.
- Eisen dat je partner zich ‘normaal’ gedraagt.
Wat werkt wel?
Als je een onmiddellijk positief effect wilt dan helpt het als je:
- zelf nieuwe woorden inzet
- liefdevol jouw grenzen stelt
Als je een blijvend positief effect wilt dan helpt het als je:
- de verborgen pijnplekken van jezelf en van je partner herkent als boodschap van de werkelijke behoefte
- jezelf en elkaar vrij laat in het al dan niet vervullen van de behoeften
Dit laatste is heel moeilijk als de veiligheid in je relatie ontbreekt. Want hoe onveiliger je je voelt, hoe moeilijker het is om je partner vrij te laten en je eigen teleurstelling te dragen.
Voorbeelden met taal
Voor nu geef ik je een paar voorbeelden hoe je met taal je grenzen kunt stellen door eerst mee te veren en dan om te buigen. Het is aan jou om te bepalen of de situatie veilig genoeg is om al dan niet de (verborgen) gevoelens erbij te benoemen.
1. Tegen een snauwende partner: Ik snap dat dit je irriteert maar door deze houding word ik afgeschrikt. Ik vraag je om niet te snauwen. Oké?
2. Tegen een doordrammende partner: Ik heb duidelijk gehoord wat je zegt en ik begrijp je. Voor jou is het een uitgemaakte zaak. Ik heb een andere mening en stel voor dat je daar nu ook rustig naar luistert. Stel gerust vragen als je me niet begrijpt, maar wil je me wel laten uitpraten? Is dat oké?
3. Tegen een betweterige partner: Ik weet dat je veel verstand van zaken hebt, maar hier heb ik goed over nagedacht en dat wil ik met je doorspreken oké?
4. Tegen een verdrietige partner: Ik snap dat je verdrietig bent dat ik dit of dat niet heb gedaan. Ik vind het echt heel rot dat dit je pijn doet, alleen als ik dat gedaan zou hebben dan was ik mijn eigen grenzen overgegaan.
5. Tegen een boze partner: Ik zie dat je boos bent en ik begrijp dat goed. Ik vind het vervelend dat ik je heb teleurgesteld maar ik heb mijn behoefte om <…> nu voor laten gaan. Ik heb daar ruimte voor nodig.
Als je het niet weet…
Nog lastiger: je partner vraagt letterlijk om bijvoorbeeld erkenning. Daar wil je waarschijnlijk graag aan voldoen, alleen heb je geen flauw idee hoe!
Belangrijkste tip: vertel je partner dat je het moeilijk vindt!
Liefdevol nee zeggen is dan zoiets als: ik hou van je, je bent het allerbelangrijkste voor mij, maar aan die wens van je wil ik niet (altijd) tegemoet komen.
Bijvoorbeeld: Ik begrijp jouw behoefte aan <…>, ik loop daarin vast. Ik vind het heel moeilijk. En wanneer ik het idee heb dat je het van me eist, dan klap ik dicht. Ik ben bang om je teleur te stellen en dat je mij dan afwijst. Ik ben in tweestrijd want ik wil mijn eigen behoeften ook aandacht geven.