Beschadigd vertrouwen is een grote spelbreker in liefdesrelaties. In de negatieve communicatiecirkel zijn er 2 stellige uitspraken die je relatie behoorlijk op z’n kop kunnen zetten:
Jij vertrouwt mij niet!
En:
Ik vertrouw jou niet!
Hiermee roep je elkaar op tot zelfverdediging. Je voelt je beschuldigd en onrechtvaardig behandeld wanneer jouw partner jou niet vertrouwt. Los van de waarheid word je getriggerd, want:
- jouw reputatie staat op het spel: in de ogen van je partner ben je bijvoorbeeld niet integer, een slechte ouder of een waardeloze partner.
- jouw relatie staat op het spel: vertrouwen is een waarde die de meeste mensen randvoorwaardelijk achten voor hun relatie.
Wat is waarheid?
Je vormt jouw vertrouwen:
- op basis van het gedrag van je partner
- op basis van jouw interpretatie van dat gedrag van jouw partner
Er zijn ongetwijfeld gedragingen waarover je het samen eens bent ze niet te doen. Zoals bijvoorbeeld niet vreemdgaan, elkaar niet slaan, elkaar niet afvallen waar de kinderen bij zijn, geen grote aankopen of toezeggingen naar derden zonder overleg.
Als jij dit soort grote afspraken schendt is het dan terecht dat het vertrouwen van jouw partner een knak krijgt?
In het leven gebeurt het dat ook belangrijke afspraken niet nagekomen worden. Hoe vaker, hoe schadelijker voor het vertrouwen. De waarheid hierover vertellen is doodeng. En het als ‘fout’ erkennen is zo mogelijk nog enger. Zowel jouw reputatie als jouw relatie staan namelijk op het spel.
Het vertrouwen krijgt vervolgens een nog grotere knak wanneer je:
- jezelf gaat verdedigen
- erover liegt en het komt alsnog uit
- het verzwijgt en het komt alsnog uit
- de waarheid ietsje verdraait en je ellenlange discussies krijgt over wat er nu precies gebeurd is
- achteraf vertelt wat er gebeurde gecombineerd met een heleboel argumenten waarom jouw gedrag (nu wel) terecht was
Hoe kun je dit interpreteren?
De angst voor reputatie- en/of relatiepijn kan (onbewust) zo groot zijn dat jouw partner:
- geen keuze ervaart tussen wel/niet de waarheid vertellen
- de waarheid innerlijk kloppend maakt met de afspraken of waarden waarover jullie het eens zijn
Het hele vervelende gevolg is dat jullie in negatieve communicatiecirkels vastlopen als ‘het’ uitkomt, fouten of vergissingen als verwijten interpreteren en jullie allebei niet in staat zijn om die onderliggende angsten te (h)erkennen.
Wat gaat er vervolgens mis?
Discussies over wat er werkelijk gebeurde verplaatsen zich naar discussies over afspraken en waarden. En vandaar naar het grote vertrouwen. Ik zie in deze discussies dezelfde tweedeling over gedrag en interpretatie terugkomen.
Partners proberen eigenlijk juist het vertrouwen te herstellen door:
- Ten eerste de gedragingen en gebeurtenissen te legitimeren binnen de geldende afspraken, waarden en leefregels.
- En als dat niet lukt ten tweede door jou er anders naar te laten kijken. Want als jij het maar anders interpreteert dan hoef je het niet als beschadigd vertrouwen te zien.
- En als ook dat niet lukt kom je steeds meer onder druk te staan en floep je eruit: ‘Jij vertrouwt mij niet’ of ‘Ik vertrouw jou (inderdaad) niet’.
Wat is vertrouwen in de relatie?
Ik kom hoofdzakelijk deze 4 soorten vertrouwen tegen:
- Het vertrouwen dat je partner trouw is aan jou
- Het vertrouwen dat je praktisch op jouw partner kunt rekenen
- Het vertrouwen dat je emotioneel op jouw partner kunt rekenen
- Het vertrouwen dat je samen (weer) gelukkig kunt worden
En daarbinnen zie ik deze 4 beïnvloedingsmechanismes:
- Jij die vertrouwen kunt geven
- Jij die vertrouwen kunt ontvangen
- Jouw partner die vertrouwen kan geven
- Jouw partner die vertrouwen kan ontvangen
Deze 4 bepalen de dynamiek in jullie unieke negatieve communicatiecirkels over vertrouwen. Hiermee wil ik je laten zien hoe ingewikkeld het is. Je werkt met deze 4 stromen op elkaar en alle interpretaties in.
Vertrouwen geven
Om vertrouwen te herstellen door te geven moet je zowel jouw onderliggende angsten als die van je partner kunnen zien. Dat is niet makkelijk. En het vervolgens ook nog communiceren is nog moeilijker.
Het is wel heel bevrijdend en verbindend als het samen lukt om bij die angsten te komen. Hoe langer je in negatieve cirkels zit, hoe vaker het nodig is om erbij te komen en er geruststellend op te reageren.
Daarna ontstaat bijna als vanzelf steeds meer ruimte om tot nieuw gedrag en nieuwe afspraken te komen.
- Wanneer het om trouw zijn of praktische inzet gaat: maak nieuwe realistische afspraken. Ben eerlijk als je geen draagvlak hebt voor bepaalde afspraken of leefregels. Allebei gelukkig betekent goede compromissen.
- Wanneer het om de emotionele inzet gaat: ben bereid om te ontdekken en te leren hoe dat moet. Dat raakt natuurlijk ook aan je vertrouwen of dit mogelijk is voor jou of jouw partner. In elk geval moet je daarvoor ook vertrouwen kunnen ontvangen.
Vertrouwen ontvangen
Door ervaringen uit het verleden en het heden kan het zijn dat je het heel moeilijk vindt om je (weer) open te stellen voor jouw partner:
- Je bent al te vaak teleurgesteld en bang om weer gekwetst te worden
- Je voelt je al te vaak ‘bestraft’ door boosheid, drama of tranen
- Je bent bang het respect van je partner te verliezen
- Je bent er niet vertrouwd mee om op dat gevoelsniveau te praten
Dit zijn ook allemaal reële risico’s… maar hopelijk wel de moeite waard om voor jullie relatie te nemen.