Er zijn mensen die weten dat zij een narcistische partner hebben en ondanks de grote nadelen toch kiezen voor het in stand houden van de relatie.
Lees anders voor de zekerheid eerst nog dit artikel: “Zou het narcisme zijn?” met een link naar een filmpje over sensitief narcisme (voor velen een onopgemerkte vorm van narcisme).
Veel genoemde nadelen van een narcismestoornis zijn in ieder geval:
- Geen gevoelsgesprekken kunnen voeren
- Geen emotionele steun en empathie krijgen
- Heftige boosheid bij (vermeende) kritiek
- Dominantie en alles willen bepalen
Ik kan het niet met wetenschappelijk onderzoeksmateriaal onderbouwen, maar ik vermoed dat degenen die weinig last van deze nadelen ondervinden… zelf ook narcistische trekken hebben… Of wellicht speelt er wel een heel andere aandoening dan narcisme…
Partners die er weinig last van ondervinden, hebben veelal een sterke, bewuste eigenwaarde en hechten aan zowel individualiteit als onafhankelijkheid. Zij lopen niet weg voor ruzie, over en weer is er boosheid, zij proberen de baas over elkaar te spelen en beiden wisselen euforie en nabijheid met teruggetrokken stemmingen af. Zij laten elkaar daarin met rust.
De relatie in stand houden is echter ongezond wanneer:
- jij je voornamelijk ongelukkig, onzeker en onwaardig voelt
- jij je steeds aanpast aan jouw partner om te voorkomen dat hij/zij boos, kritisch of ontevreden wordt
- jij je eigen identiteit ‘kwijt’ bent
- jij geen leuke dingen meer in je eentje met anderen kunt of durft te ondernemen
- je niet meer goed in je leven kunt functioneren
Mjon van Soest beschrijft deze 5 manieren waaop narcistisch misbruik schade veroorzaakt: je gevoel voor veiligheid wordt aangetast, je verliest het vermogen om te voelen, je onafhankelijkheid en identiteit worden bestraft, je ervaart verraad en je (zelf-)vertrouwen wordt vernietigd.
Maar … kies jij er uit liefde of een andere reden voor om door te gaan met jouw narcistische partner?
Helemaal prima natuurlijk, zo lang je die ongezonde nadelen maar niet ondervindt. Hier een paar tips en handvatten waar je in dat geval mogelijk wat aan hebt:
1. Een paar dingen moet je heel goed beseffen:
- Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is een psychiatrische ziekte net als andere persoonlijkheidsstoornissen. Ook jouw partner is er ongewild slachtoffer van. Maar dit is geen excuus voor schadelijk gedrag!
- Een narcistische partner is iemand die jou wil domineren om zich beter te voelen. Over de oorzaak waarom deze partner dat (dwangmatig) wil, zijn de meningen verdeeld. Er kan een aangeboren disfunctionaliteit zijn die door de opvoeding al dan niet tot narcisme leidt.
- Een narcist verandert niet, ook vrijwel niet na (individuele) therapie en ook niet als jij hem/haar alsnog heel veel liefde en aandacht geeft. Dus aan elkaar trekken heeft geen zin.
- Je moet behoorlijk stevig in je schoenen staan. Als jij hooggevoelig bent met een angstige hechtingsstijl, dan kun je een narcistische partner beter uit de weg gaan.
2. Bepaal actief voor jezelf wanneer je het spel wel of niet meespeelt
Ook al heb je een hekel aan spelletjes en je strategisch opstellen, ik denk dat je er niet onderuit komt bij een narcistische partner. Het is belangrijk dat jij geen speelbal wordt. Je moet zorgen zelf de touwtjes in handen te houden en laten zien dat jij net zo goed controle houdt.
Voor wie de serie House of Cards nog niet gezien heeft: dit is een mooi voorbeeld van een koppel dat elkaar bespeelt. Zij accepteren het spel met winst en verlies in de liefde zonder uitgebreide discussies en zonder dat zij hun eigenwaarde verliezen.
3. Blijf stellig op je strepen staan als jouw partner boos doet of schreeuwt
Klinkt niet lekker hè? Maar als jouw narcistische partner dreigt, eist (met krokodillentranen…) of boos ontploft kun je het beste stellig in de ik-boodschap blijven zeggen waar je niet van gediend bent of bij je beslissing blijven. Door steeds weer kalm, monotoon en gedecideerd terug te communiceren. Zoals bijvoorbeeld:
- Ik hoor wat je zegt maar dit heb ik besloten en daar blijf ik bij.
- Ik praat niet met je als je zo schreeuwt, stop daar alsjeblieft mee.
- Als je zo doorgaat, dan trek ik me nu echt even terug.
- Op deze manier heb ik er geen zin, ik wil dat je rustig tegen me praat.
- Nee, ik wil daar echt niet aan tegemoet komen, ik heb al besloten dit te doen.
- Nee, ik kies nu voor mijn eigen behoefte anders kan ik er echt niet achterstaan.
Geef eventueel ook een gedragsalternatief zoals bij het 4e bolletje.
Laat je niet in verwarring brengen! Want dat is wat een narcistische partner in principe doet, ook met opmerkingen die jou devalueren. Ga niet mee in dit ‘spel’. Besef dat het niet klopt, vertrouw op je eigen logica en kom niet met tegenargumenten.
Je ziet wel: je moet hiervoor geen conflictmijdende stijl hebben. Je hebt er zelfs voordeel van als je wel houdt van een robbertje verbaal ‘vechten’… Sommigen hoor ik ook wel zeggen dat ze het fijn vinden om zo nu en dan lekker boos te doen en leven in de brouwerij te brengen.
Sommigen raden aan om met dreigementen dat je weggaat de verlatingsangst van je narcistische partner te triggeren. Met de kans dat hij/zij inbindt en ‘ineens’ weer enorm zijn/haar best gaat doen om jou terug te veroveren. In een ‘normale’ relatie is dit natuurlijk not done, omdat het dan van kwaad tot erger wordt. Maar bij een echte narcistische partner gelden er andere spelregels…
4. Neem je partner en jezelf een stuk minder serieus
Wanneer je eenmaal (bijna) zeker weet dat er narcisme in het spel is, weet dan dat alle manipulaties, pesterijen en boosheid niets met jou te maken hebben. Je hoeft het dus niet persoonlijk op te nemen ook al heb je er wel last en zelfs verdriet van.
Hopelijk helpt het etiketje ‘narcisme’ je in deze situatie om er wat luchtiger en lichter mee om te gaan. Zodat je het makkelijker naast je neer kan leggen, niet hoeft te piekeren en kunt genieten van wat er wel is.
Misschien kun je zelfs genieten van het spel. En degenen navolgen die zeggen dat je het leven als een uitdagend spel kunt zien.
5. Blijf vanuit jezelf communiceren
Een narcistische partner zal uit zichzelf niet zo gauw rekening met jouw wensen houden of je steun, troost en empathie kunnen geven. Daarom is en blijft het heel belangrijk dat je keer op keer vanuit jouw eigen gevoel jouw eigen behoeften zonder aanklacht of eis communiceert.
Heb echter geen verwachtingen dat je partner ook doet wat jij vraagt en graag zou willen. Hier moet je echt in vrede accepteren dat jij geen zeggenschap hebt over de ander en dat je ander gedrag niet kunt afdwingen. De gangbare spelregel van geven en nemen geldt niet in een narcistische relatie. En bewaak je eigen grenzen. Nee kunnen zeggen is een must.
6. Scoor je zelf ook hoog met narcistische trekken?
Wie weet heb je al vaker in je leven moeilijkheden gehad in de relatie met andere mensen. En besef je dat je heel moeilijk intiem kunt samenleven met een ‘normale’ partner. Terwijl je liefst niet alleen wil zijn. Wat let je dan om een informele deal te sluiten met een narcistische partner?
Hier vind je nog meer tips op 2 websites hoe om te gaan met een narcistische partner:
Deze tips van psychotherapeut Les Carter zijn ook zeer nuttig en komen grotendeels overeen met de bovengenoemde tips:
Heb je in dit alles geen zin?
Dan is er maar 1 keuze: stoppen met de relatie.
Hier lees je de stappen hoe los te komen van een narcist.