‘Waarom kom je er nooit op terug?’, verwijt ze hem. ‘Kan het je niet schelen dat ik er nog mee zit? Dat je me laat wachten terwijl je er nog over na zou denken?’
Hij reageert koeltjes: ‘Ik weet het ja, maar als je zo begint heb ik er weinig zin in. En zo dringend is het toch ook niet.’
Zij slaat terug en noemt alle keren op dat hij ook al geen initiatief nam en zijn beloftes niet nakwam. Hij vecht dit aan, maar stopt ermee.
IJzig stilzwijgen.
Zij: ‘Kijk, zo gaat dat nou steeds tussen ons, we moeten hierover praten, dit is toch geen communiceren!’
Kibbelen over zijn weigering om de relatie bespreekbaar te maken… ‘Dat heeft toch geen zin’, zegt hij. ‘Dan krijgen we toch alleen maar ruzie.’ En hij sluit zich af.
Herkenbaar? Het patroon van trekken en terugtrekken?
Dit is 1 van de patronen die bij relatieproblemen het meeste voorkomt. De kritische achtervolger tegenover de gesloten terugtrekker.
Laten we eens inzoomen op de gesloten terugtrekker. Degene die zwijgt of bevriest, die een muur om zich heen optrekt. En waar moeilijk emotioneel contact mee te krijgen is.
Je hebt terugtrekkers die:
- in gesprek blijven maar gaan relativeren en de aandacht afleiden door over feiten, praktische zaken of andere onderwerpen te gaan praten.
- zwijgen zodra het te ver of te diep gaat (naar hun mening) maar nog wel kunnen praten.
- bevriezen en niet meer tot spreken in staat zijn.
Wat gebeurt er bij iemand die bevriest?
Iemand die bevriest in reactie op een kritische achtervolger voelt zich meestal zo overstelpt dat hij of zij letterlijk blokkeert.
De psycholoog John Gottman heeft met allerlei metertjes op het lichaam onderzocht wat er gebeurt bij mensen die in reactie op hun spuiende geliefde bevriezen.
Hij vond een paar dingen:
- Praten in zichzelf “oh nog even volhouden, hoe lang duurt dit nog, dit kan toch niet meer lang duren, hij/zij is al 10 minuten bezig, niks zeggen anders wordt het nog erger, volhouden, enz enz.
- Hartslag neemt toe tot boven de 100 slagen per minuut.
- Het lichaam schakelt allerlei functies uit om de stress te lijf te gaan.
- De bloedstroom naar de hersenen wordt beperkt tot die delen die minimaal nodig zijn om met noodsituaties om te gaan.
- Door de uitgeschakelde hersenfuncties ontstaat een tunnelvisie en een tunneloor.
Er is dan fysiek geen aandacht meer mogelijk voor de ander. Als 1 van beide partners helemaal overstroomt en bevriest, heeft het geen zin om door te praten. Dat is geen kwestie van onwil.
Hersteltijd
Het lichaam heeft tijd nodig om te kalmeren en te herstellen. Dat duurt gemiddeld 20 tot 30 minuten. De Gottmans adviseren om dan een half uurtje uit elkaars zicht te gaan. Of, als je verder gevorderd bent, elkaar te helpen om te kalmeren.
Dat laatste kan natuurlijk wel heel moeilijk zijn. Zeker als je het terugtrekken als een keuze ziet en het persoonlijk neemt. Maar op een dieper niveau heeft de gesloten terugtrekker juist heel andere bedoelingen.
In negatieve communicatiecirkels is er vrijwel altijd een verschil tussen bedoeling en effect.
Zoals de filosoof René ten Bos (over de avondklokrellen) het mooi zegt:
“Je kunt om goede redenen het verkeerde doen, precies zoals je ook om verkeerde redenen het goede kunt doen. Goede (of slechte) redenen gelijkschakelen met goede (of slechte) daden is op zijn zachtst gezegd onverstandig.”
Ten Bos heeft het over de sociologische oorzaken van de rellen, en dat je ervan uit mag gaan dat er altijd wel goede redenen te vinden zijn.
De kunst is om deze onderlaag te zien. Dat geldt net zo goed voor je relatie. In die onderlaag zitten de goede redenen verstopt en die staan dikwijls voor onvervulde hechtingsbehoeften.
In je relatie is het natuurlijk het fijnste als het je dan allebei lukt om in gesprek te blijven zonder te hoeven rellen. Oftewel zonder verstrikt te raken in het patroon van trekken en terugtrekken.
Conclusie
Ben je een terugtrekker of heb je een terugtrekker als partner? Bedenk dan dat er een goede, zachte reden onder schuilt en neem het niet als een persoonlijke afwijzing op, maar als een signaal om elkaar beter te leren kennen.
En wanneer je als terugtrekker toch bevriest en blokkeert, neem dan even de tijd om een half uurtje een ommetje te maken. Als je ook echt weggaat om dit te doen, zeg dan tegen je partner dat je even tijd nodig hebt. Vertel hem of haar ook hardop hoe laat je terug zult zijn.
Bijna niets zo erg als de kamer uitlopen als je partner verhit is en deze in onzekerheid achterlaten, aldus Gottman. En houd alsjeblieft in herinnering dat zo’n ommetje je op dat moment helpt om te kalmeren, maar dat er op de langere termijn iets anders nodig is…
>>>Hier kun je verder lezen welke andere 5 soorten zwijgen er ook nog zijn naast blokkeren.