Wat zou jij anders willen in je relatie?
Jouw partners:
- manier van communiceren?
- gedrag in bepaalde situaties?
- temperament?
- persoonlijkheid?
- betrokkenheid bij jou?
Het ‘goede’ antwoord is natuurlijk zoiets als:
jullie negatieve (communicatie)dynamiek.
Om vervolgens samen gelukkig verbonden te kunnen zijn. En als team de hindernissen op jullie weg met gemak te overwinnen. Wanneer je elkaars persoonlijkheid wil veranderen, kun je beter iemand anders zoeken…
Toch is het onderscheid tussen die ‘veranderfactoren’ nog niet zo makkelijk.
Onwil versus onvermogen
Want je kunt op individueel niveau niet aantoonbaar weten in hoeverre persoonlijkheid en gedrag elkaar beïnvloeden. In hoeverre beïnvloedt jouw temperament jouw manier van communiceren? Wat precies heb je aangeleerd en wat precies is aangeboren? Kun je middels bewustwording je reflexen bedwingen en nieuw communicatief gedrag leren?
De grote spagaat tussen onwil of onvermogen ligt hier op de loer. Want hoe communiceer je dat met je partner? Kies hier maar eens uit als je partner jou iets vraagt te doen:
- Ik wil het wel, maar ik kan het niet.
- Ik kan het wel, maar ik wil het niet.
- Ik wil het niet en ik kan het niet.
- Ik wil het wel en kan het ook.
Deze 4 keuzes zitten in heel veel ‘harde’ communicatie verstopt. Veel partners (vooral degenen die pleasen) kiezen te vaak voor de 4e optie terwijl 1, 2 of 3 speelt.
Wat houd jou of jouw partner tegen om die optie 1, 2 of 3 te communiceren als dat eigenlijk wel de waarheid is?
Als argument niet zo bevredigend hè?
Zowel onwil als onvermogen ervaren veel partners namelijk als onacceptabel.
Onwil betekent ‘nee’ zeggen tegen je partner terwijl je weet dat jouw partner het liefst een ‘ja’ wil horen. Bij een ‘nee liever niet’ kan het verwijt zomaar zijn dat je niet genoeg overhebt voor jouw partner, niet genoeg prioriteit geeft aan je partner of zelfs beticht wordt van egoïsme of onverschilligheid.
Gevolg: trammelant!
Onvermogen betekent dat je tegen je partner moet zeggen dat je het niet kunt. Ook heel lastig, want veel mensen hebben er moeite mee om toe te geven dat ze iets niet kunnen. En anders verwijt je partner jou wel dat je je verschuilt achter je onvermogen, of ergo: dat je je als een zielig slachtoffer gedraagt…
Gevolg: ook trammelant!
Complex
Onvermogen is een complexe oorzaak. Want hoe weet je nou of het echt onvermogen is? In onze samenleving zijn we namelijk zo ‘maakbaar’ opgevoed: als je maar hard je best doet, dan bereik je echt wel wat je wilt.
Gelukkig is er wel een kentering in onze samenleving… (hahaha).
Want mocht het onverhoopt niet lukken, dan ga je toch mindfulness doen?
Heerlijk, in je hoofd maak je er gewoon van dat je niets wilt en alles mindfull laat komen zoals het komt. Een gevleugelde uitspraak die ik steeds vaker lees, is: er gebeurt wat er gebeurt.
‘Niets willen’ lijkt wel het nieuwe willen in deze tijd…
Zou je met niets willen (of verwachten…) dan wel gelukkig worden?
Lost dat jouw spanning en frustratie op? Of werkt het alleen op korte termijn en moet je jezelf er dagelijks middels oefening aan herinneren om het vol te houden?
Is onze weerstand tegen ‘hoe het tegen onze wil loopt’ ons grootste probleem? Komen we daardoor in negatieve communicatiecirkels van vechten, bevriezen en vluchten met onze partner terecht?
Dat brengt me bij de volgende vraag:
Als iets steeds weer niet lukt, wat zit er dan tussen onwil en onvermogen in?
Dit is een vraag waar ik het letterlijke antwoord niet op weet. En andere gedragswetenschappers ook niet. Vele wetenschappelijke onderzoeken worden hier nog altijd aan gewijd. Met evenzoveel multi-interpretabele onderzoeksuitkomsten, die je sowieso niet naar ieder individu kunt doortrekken (waar wetenschap ook niet voor bedoeld is).
Uiteraard kun je op basis van je eigen inzichten, ervaringen en waarden van alles geloven. Helemaal prima, tenzij je toch steeds weer vastloopt met jouw partner en je ongelukkig voelt?
De verkeerde vraag
Los van het feit dat ik het een uiterst boeiende vraag vind, wil ik hier zeggen dat de vraag voor jullie negatieve communicatiecirkels niet zo relevant is. Ik weet dat het voor veel koppels wel een groot thema is.
De snelste manier om eruit te komen is om steeds weer in het hier en nu te weten en te communiceren wat je wilt. Ja, ook als je iets niet wilt of niet weet.
Klinkt relatief eenvoudig nietwaar? Helaas is dat niet zo. Alleen al omdat ‘snel’ voor veel partners niet overeenkomt met het allerbeste of het allerleukste. En dan hebben we het nog niet eens over alle conditioneringen en (neuro)psychologische reflexen.
In elk geval helpt het jullie als je onderscheid maakt tussen deze 3 communicatie-aspecten van ‘willen’:
1. Weten wat je wil
Zonder te weten wat je wilt op moment X kun je het uiteraard ook niet communiceren. Hier kom ik vele valkuilen bij tegen, zoals deze:
- Je weet wel wat je wilt, maar durft (wilt of kunt…?) het niet te zeggen op het moment zelf.
- Je weet pas later wat je eigenlijk wilde, en vertelt het je partner in de verleden tijd of in de toekomstige tijd. In de verwachting dat je partner dit onthoudt en er voortaan uit zichzelf op inspeelt…
- Je denkt dat je iets niet mag willen, van jezelf niet of van je partner niet. De afwijzing zie je daar als ‘bewijs’ voor.
Dat wat je wilt gaat om jouw behoeften, jouw wensen, jouw verlangens. In principe is alles wat je wilt oké (binnen de wet uiteraard). Of je het ook krijgt is natuurlijk wel een ander verhaal. Daar kom ik zo op.
Weten wat je wil kan ook zijn:
- weten wat je niet wil (aiai onzekerheid of negatief denken…)
- niet hoeven weten wat je precies wil (aiai vlees noch vis…)
- nog niet weten wat je wil (aiai traag en geen zelfinzicht…)
2. Erkenning krijgen voor wat je wil
Je kent het vast dat partners graag gehoord of gezien willen worden. Een heel wezenlijke behoefte. Erkenning geven betekent in dit geval dat je de behoefte van je partner gehoord of gezien hebt.
Ook hier kom ik vele valkuilen of misverstanden tegen. Dit zijn 2 belangrijke:
- Mensen koppelen het vragen of geven van erkenning oneigenlijk aan ego of eigenwaarde. Terwijl het meestal gaat om bestaansrecht (er mogen zijn) en de waarde of betekenis die je voor de ander hebt.
- Partners houden het geven van erkenning en het vervullen van de wens of verwachting niet uit elkaar. Zij denken met andere woorden dat ze verplicht of verantwoordelijk zijn voor de vervulling ervan als ze erkenning geven.
3. Krijgen wat je wil
Wij mensen hebben allerlei manieren ontwikkeld om te krijgen wat we willen. Als we dat vervolgens langdurig niet krijgen, dan stoppen we het weg. Je kunt dan nog steeds weten wat je wilt, maar het niet meer zeggen omdat je (denkt dat je) het toch niet krijgt.
Lees ook: de laat-maar-houding.
Of je hebt het zo diep weggestopt dat je het niet meer weet. Wat de oorzaak ook is dat je geen voeling hebt met je eigen behoeften, er zijn altijd bij iedereen basale behoeften.
In negatieve communicatiecirkels is het probleem meestal dat partners lijken te vechten voor wat zij willen, bevriezen als zij eisen ervaren of vluchten door bijvoorbeeld het gesprek heel stellig af te kappen.
Ook hier zijn weer veelvoorkomende valkuilen:
- Partners ervaren de wens of het verlangen als een eis waaraan ze moeten voldoen. De vraag is altijd of dit echt zo is. Ik merk nog altijd dat er heel andere dingen spelen. Waaronder het volgende punt.
- Partners denken: nee heb je, ja kun je krijgen. Wie vraagt wordt niet overgeslagen, want mensen vinden het gemiddeld genomen moeilijk om nee te zeggen. Misbruik ligt zo op de loer, maar je kunt natuurlijk ook zeggen dat mensen het altijd fijn vinden om te helpen. En dat ze zelf verantwoordelijk voor hun ja of nee zijn. Wat waar is mag je zelf uitmaken;-)
- Partners gaan voorbij aan hun eigen frustratietolerantie en die van hun partner. Onze eerste neiging is gemiddeld genomen dat we spanning, frustratie en pijn onmiddellijk op willen lossen. Zowel die van jezelf als die van je partner.
Omzeil de spagaat
De tip is hier in ieder geval om onderscheid te maken tussen: (1) weten wat je wil, (2) erkenning krijgen voor wat je wil en (3) krijgen wat je wil. In de communicatie met je partner kun je deze 3 niveaus erbij pakken en aanwijzen op welk niveau je nu communiceert. Op deze manier kun je de spagaat tussen onwil en onvermogen hopelijk voorkomen.