Dat ontrouw na een uitgekomen affaire je relatie op zijn kop zet, dat mag duidelijk zijn. Zelfs bij koppels die elkaar toestaan om vreemd te gaan, gaat het vaak toch mis. Niet zelden door de ongelijkwaardigheid die onvermijdelijk op zal treden.
Of je er nu zelf achter komt of dat je partner het je vertelde,
Of je er nu vooraf ‘toestemming’ voor vraagt of niet,
Een 3e persoon activeert in principe het hechtingsalarm van de bedrogen partner.
De vraag is natuurlijk of dit erg is.
Sommigen kiezen voor een open relatie en verdragen eenvoudigweg de pijn die dat met zich meebrengt. Hier kun je principieel voor kiezen. Als jouw keuze tenminste niet door verlatingsangst wordt ingegeven.
Vaker is het zo dat een affaire in het verborgene gebeurt en bij uitkomst veel leed veroorzaakt. Helemaal als de vreemdgaande partner het ontkent en later uitkomt dat deze gelogen heeft.
Het vertrouwen is dan dik geschaad.
Logisch dat woede, verwijten en verdriet hoogtij vieren. De zekerheid over jezelf en over de relatie wankelt als blijkt dat jouw partner dezelfde intimiteit met een ander had. Ontrouw van je partner raakt aan je diepste angst.
Als partners na enige tijd over de grootste schok van de ontrouw heen zijn, zie je heel wisselende ontwikkelingen tussen deze 2 uitersten:
- De relatie bloeit weer helemaal op omdat de affaire als een wake up call fungeerde
- De relatie wordt slechter omdat het verraad niet vergeven kan worden en het vertrouwen definitief weg lijkt te zijn.
Randvoorwaarden voor herstel
Het vertrouwen en daarmee je relatie herstellen, is absoluut mogelijk. Daar gelden wel een paar belangrijke randvoorwaarden voor:
- je kent de drijfveren voor de affaire
- je kiest voor elkaar en de monogamie
- er is volstrekte eerlijkheid over de affaire
- je stapt ieder uit je rol van slachtoffer of dader
- je erkent de pijnlijke gevoelens van allebei
- je helpt elkaar om die pijnlijke gevoelens een plek te geven
Soorten affaires
Ik hoor vaak dat de relatie vooraf aan de affaire al niet goed meer was. maar dat hoeft niet perse het geval te zijn. Het helpt om de drijfveren te kennen van de partner die vreemdging. Dan weet je in welke richting je het moet zoeken om dezelfde situatie te voorkomen en de relatie te herstellen.
Ook voor degenen die nooit een affaire hadden, of erover denken om een affaire te beginnen, is het handig om de soorten affaires te weten. Onder het motto ‘Bezint eer gij begint’ kun je het maar beter voor zijn.
De Amerikaanse relatietherapeut Scott Woolley onderscheidt 7 verschillende typen affaires. Herken je er 1 van?
1. De romantische affaire
Dit is een langer durende affaire die zich op meerdere vlakken afspeelt. En daardoor romantischer kan zijn dan de eigen oorspronkelijke relatie. De ontrouwe partner heeft een dubbelleven. Bij beide ‘partners’ heeft de ontrouwe partner geheimen. Hij of zij scheidt een deel van zijn of haar leven af bij beide ‘partners’.
Doel van de romantische affaire is om te voorzien in hechtingsbehoeften die in de eigen relatie niet worden vervuld. Los van de oorzaak overigens, want die kan zowel in je eigen onvermogen zitten als in het onvermogen van je partner.
2. De noodfondsaffaire
Dit is de affaire die ontstaat omdat de ontrouwe partner diep van binnen overtuigd is dat de relatie toch wel zal eindigen. De ontrouwe partner ziet zichzelf eigenlijk als iemand die niet de moeite waard is om voor te kiezen of waarvoor de partner bereid is zich voor in te zetten.
Doel van de noodfondsaffaire is om iemand op de achterhand te hebben voor wanneer je partner er een einde aan maakt. Angst voor eenzaamheid en verlies zijn de onderliggende pijnplekken.
3. De protestaffaire
Bij de protestaffaire gaat de ontrouwe partner vreemd uit protest tegen het ervaren gebrek aan waardering, (seksuele) aandacht en verbinding. Meestal is het juist de bedoeling dat de partner het te weten komt.
Doel van de protestaffaire is dat de ontrouwe partner het de eigen partner eens even goed wil laten voelen of betaald wil zetten. Met daaronder de werkelijke pijn: een tekort aan een bevredigend en vervullend contact.
4. De pak-me-dan-affaire
Met de pak-me-dan-affaire wil de ontrouwe partner zijn/haar eigen partner prikkelen en alert of jaloers maken. De ontrouwe partner voelt te weinig verbondenheid en te weinig dat hij of zij nog meetelt voor de trouwe partner.
Doel is de trouwe partner bij de les te trekken; de ontrouwe partner wil de affaire helemaal niet. Hij of zij wil die affaire het liefst met de eigen partner. De onderliggende pijn en drijfveer zijn een grote leegte en eenzaamheid.
5. De grote-versierders-affaire
Dit zijn de ‘buitenechtelijke’ seksuele contacten die los staan van de oorspronkelijke relatie. De ontrouwe partner heeft deze losse, seksuele contacten omdat ze een leuk tijdverdrijf zijn en omdat ze een goed en machtig gevoel geven dat dit maar mooi lukt. Ook het ermee wegkomen (dubbelleven) kan heel bevredigend zijn.
Het doel van deze affaire staat dus los van de eigen relatie, maar heeft er uiteraard wel veel invloed op omdat de ontrouwe partner een deel van zichzelf geheim houdt en van de relatie onthoudt. Onderliggende pijnplekken hebben te maken met de moeite die de ontrouwe partner heeft om verbinding met zichzelf en met een ander te maken.
6. De dwangmatige affaire
Ook bij de dwangmatige (compulsieve) affaire gaat het niet om een langer durende affaire, maar om meerdere losse affaires.
Het doel van de ontrouwe partner is om een gevoel van controle en ontlading te bereiken op een dwangmatige manier net als bij een chat-internetverslaving, seksverslaving, een gokverslaving enzovoorts.
Dwangmatig betekent dat je iets doet waar je niet vrij voor kiest. Je wordt bijvoorbeeld gedwongen door een verstikkend of beklemmend gevoel, onrust, angst of paniek. De ontrouwe partner reguleert de onderliggende nare gevoelens met het aangaan van een nieuw contact. De ontlading volgt, er is opluchting, een tijdelijk gevoel van rust en controle, maar daarna begint het van voren af aan.
7. De burn-out-affaire
De burn-out-affaire betekent dat de ontrouwe partner het na veel en lang inspannen heeft opgegeven. Er is sprake van vastgelopen communicatiecirkels en er is geen seks meer. De gedachte is dat de affaire toch geen schade meer kan aanrichten.
Dit soort affaires hebben geen doel richting de oorspronkelijke relatie. Het is meer dat de ontrouwe partner de verleiding niet meer weerstaat omdat hij of zij gelooft dat het toch niet meer uitmaakt.
8. De zelfontwikkelings-affaire
Psychotherapeut Esther Perel heeft in haar onderzoeken nog een 8e soort affaire gevonden. Zij heeft veel navraag naar affaires gedaan bij zowel gelukkige als ongelukkige koppels. De reden voor de affaire is lang niet altijd dat iemand de aandacht van een ander zoekt en zich daarmee afkeert van de eigen partner, maar meer van de persoon die diegene zelf is geworden.
Het doel van overspelige mensen is dan niet zozeer op zoek te zijn naar een andere persoon, maar meer naar een ander zelf. In deze Ted-Talk licht zij het zelf toe.
Vanuit de EFT ben ik het overigens met Dr. Sue Johnson (EFT-ontwikkelaar) eens dat de insteek die Perel kiest geen hout snijdt. Perel zegt dat seksuele spanning en huiselijke geborgenheid niet (makkelijk) samengaan. Terwijl bij EFT is gebleken dat veilige geborgenheid juist het seksuele speelveld met alle leuke spanningen erbij verruimt. Dat is vooral wanneer je samen van een onveilige gehechtheid naar een veilige gehechtheid weet te groeien.
Zie je hoeveel mogelijke drijfveren er voor een affaire kunnen zijn?
Als je het meemaakt en de affaire komt uit, en je kiest samen voor de monogamie, dan zijn in elk geval deze eerste acties belangrijk om te herstellen:
- Neem geen snelle impulsieve beslissingen. Geef het even de tijd. Veel partners zeggen dat ze de relatie onmiddellijk beëindigen bij ontrouw, maar in de praktijk gebeurt dit minder vaak dan je denkt.
- Bedenk dat je allebei je heftige emoties erbij hebt. De ontrouwe partner kampt met spijt, schuldgevoel, schaamte en angst om de partner te verliezen. De bedrogen partner met diepe krenking, jaloezie, onzekerheid en ook de angst om de partner te verliezen.
- Het helpt niet om een schuldige en een slachtoffer aan te wijzen. Dit zorgt uiteindelijk alleen maar voor negatieve communicatiecirkels van wederzijds beschuldigen en verdedigen.
- Trek je de mening van familie en vrienden niet aan, zij versterken vaak de druk en het schuldgevoel. Zo dragen ze onbedoeld bij aan negatieve cirkels of een breuk die misschien helemaal niet nodig is.
- Blijf niet jarenlang twijfelen welke keuze je maakt. Hak na een bepaalde, langere periode de knoop door zodat je er allebei weer vol voor kunt gaan in je leven. Of samen of ieder voor zich.
- Als je er samen voor gaat: bedenk dan dat je eerst weer het vertrouwen en de veiligheid samen opbouwt. Daarna is het pas tijd om alles wat er gebeurd is te verwerken.
- In de verwerkingsfase is het nodig om veel te praten over je gevoelens, maar niet noodzakelijkerwijs over alle seksuele details. Maak voor jezelf uit of dat je helpt bij de verwerking, of dat het je meer om het begrijpen van de ontrouw zou moeten gaan.