Veel koppels die bij mij komen zien hun heftig escalerende emoties als het grootste struikelblok. Soms uit zich dit in boos blokkeren, maar meestal is het 1 partner die zich in drift verliest. En af en toe beide partners.
Normaal communiceren lukt dan niet meer. Situaties lopen geregeld uit de hand. Dat gebeurt ook weleens bij mij in de praktijk. Partners schreeuwen steeds heftiger naar elkaar en vinden alleen maar minder aansluiting.
In verschillende laagjes zie ik dit in zo’n heftige situatie gebeuren:
- De ene partner vertelt hoe iets in de afgelopen week een ruzie werd.
- De andere partner corrigeert en vult aan.
- De ene partner corrigeert ook, want zo ging het niet.
- De andere partner kijkt verontwaardigd, want dat was het punt helemaal niet.
- Al pratende krijgt het koppel ter plekke een dubbel conflict: ten eerste komen ze weer terug in het meningsverschil en de emoties van toen, ten tweede verschillen ze op dit moment van mening waar de ruzie over ging.
- De emoties spelen verder op. Met stemverheffing gaan de argumenten steeds heftiger heen en weer.
- Een nieuwe 3e laag voegt zich bij het dubbele conflict: partners verwijten elkaar de heftigheid, want ze voelen zich allebei niet begrepen en niet gehoord.
Als dit thuis gebeurt, dan ontaardt deze botsing in afstand en stilzwijgen. Maar nu, hier in mijn praktijk, kan ik ingrijpen. Je ervaart samen ter plekke hoe je weer in de rust komt.
In deze rust overzien we de ingewikkelde kluwen met alle draadjes die door elkaar heen lopen. En trekken we er steeds 1 draadje uit om ons op te concentreren.
Ik zie 3 grote punten waarop het met die emotionele heftigheid vaak misgaat wanneer we onderzoeken wat er precies gebeurt. Dit zijn die emotionele ‘blunders’:
1. Partners zijn bang voor heftige emoties
Felheid en heftige emoties vinden we bedreigend. Liefst moeten we er zo snel mogelijk vanaf. Hoe eerder, hoe beter. Probleem is alleen dat velen hiervoor een ‘verkeerde’ strategie gebruiken waardoor het alleen maar erger wordt.
En als het dan eindelijk weer pais en vree is, durf je geen emotionele risico’s meer te nemen. Je koestert de goede periodes en wilt die niet verpesten. Maar dat betekent wel dat je dan op je hoede moet zijn. En is dat hoe je wilt leven?
2. Partners ervaren heftige emoties van de ander als een verwijt
Wie veroorzaakt die heftige emoties bij jouw partner? Jij toch? Wat doe je fout dat het weer zo hoog oploopt? Waarom maak jij jouw partner zo ongelukkig? Kan je partner misschien maar beter een fijner iemand gaan zoeken.
Denk jij zo? Dan kan ik me heel goed voorstellen dat je niet alleen bang bent voor heftige emoties, maar dat je ze tegelijkertijd als een beschuldiging ervaart. Want als jij het anders zou doen, zou er niks aan de hand zijn… Denk je.
3. Partners weten niet werkelijk hoe die heftige emoties ontstaan
Hoe frustrerend als je probeert begrip en erkenning van je partner te krijgen, terwijl jouw partner hetzelfde eerst van jou wil. Ik wil alleen maar gehoord of geaccepteerd worden, schreeuw je dan bijvoorbeeld.
Helaas werkt dat averechts. Hoe harder jij schreeuwt, hoe meer jouw partner terug schreeuwt of terugtrekt. Zo werkt dat nou eenmaal in het patroon van ‘Zoek de boef’ of de ‘Protestpolka’.
De oorzaak van alle ellende is meestal dat je het gewoon mis hebt wat de echte emotionele drijfveren zijn. Als je dat wel weet, en kunt communiceren, krijg je wat makkelijker als vanzelf zachtere emoties en kun je weer gaan genieten van elkaar.
7 procestips
Wat je hiervoor nodig hebt is een proces om dit stapsgewijs te bereiken. Zulke heftige patrooncirkels ombuigen gaat helaas niet zonder slag of stoot. Inhoud, volgorde, tempo en lengte doen ertoe.
Hier zijn 7 tips voor jou en je partner om dit proces in te richten. Zo kun je samen uitproberen of en hoe het voor jullie werkt.
1. Kies bewust een concreet incident waarop het misging.
Concreet betekent hier dat je het had kunnen filmen: iemand kan zien of horen dat het misging tussen jullie. Een algemene klacht of wens met woorden als ‘altijd’, ‘nooit’ of ‘voortaan’ werkt niet.
2. Spreek een half uurtje af om erover na te praten.
Zowel het napraten is belangrijk als om dit napraten in de tijd te begrenzen. Voor veel partners een vorm van noodzakelijke aandacht zonder dat het qua tijd uit de hand loopt.
3. Ontwar de kluwen en de verschillende draden van het incident.
Dit is een lastige klus want de kluwen kan behoorlijk complex zijn. Vooral als er ook nog verschillende tijdlijnen en abstractieniveaus door elkaar heen lopen. Een draad overslaan is echter een gemiste kans. Zeker als later blijkt dat iets door is blijven etteren.
4. Kies steeds 1 draad om te onderzoeken.
Om te voorkomen dat je de weg en elkaar kwijtraakt kun je het beste steeds 1 laag nemen. Hiervan onderzoek en bespreek je ieders werkelijke emotionele drijfveren.
5. Kies de juiste draad als eerste.
De volgorde komt nauw en is nodig om de benodigde basale rust te creëren, en te behouden. De kans is anders te groot dat je bij het napraten weer in hetzelfde conflict komt en je terug bij af bent.
6. Sluit iedere draad naar jullie beider tevredenheid af.
Heel belangrijk om een besproken draad positief en binnen de afgesproken tijd af te ronden. Het levert jullie niet alleen fijne verbondenheid op, maar ook de goede zin om het de volgende keer weer zo aan te pakken.
7. Neem na iedere goed afgesloten draad een pauze.
Met een pauze tussen de draden voorkom je dat je elkaar overspoelt met van alles wat je erbij haalt. Ik adviseer minimaal een dag en als jullie van mening verschillen? Kies dan een pauzetijd ertussen in.
Om dit hele proces steeds weer met discipline te doorlopen is best een opgave. Daar heb je wilskracht en zelfbeheersing bij nodig. In dit artikel kun je lezen hoe de ‘koele’ methode daar heel goed bij helpt: