Voor veel partners is het elkaar loslaten een geleidelijk proces op een verdrietige, ongewenste manier. Zij leven ieder steeds meer hun eigen leven, ervaren geen emotioneel gevoelscontact en voelen zich allebei eenzaam. Een reeks kleine incidenten en kwetsingen brengt de negatieve spiraal ongemerkt op gang.
De Canadese psycholoog Sue Johnson beschrijft dit proces in 6 sleutelmomenten.
1. Verslapping
De verslapping begint ten eerste met kleine momenten van gemiste verbinding en een groeiend gevoel van ongemak of angst door een (permanent) tekort aan affectie.
- Het was alsof ik alles alleen moest trekken.
- Mijn inbreng was nooit goed genoeg.
Cruciale kleine en grote momenten van verbroken contact en verlatenheid herken je mogelijk niet en blijven onbesproken. Het antwoord op de centrale vraag “Ben je toegankelijk en ontvankelijk voor mij? “ is: “Misschien”.
2. Zaadjes
Ten tweede steken kleine zaadjes van twijfel en wantrouwen de kop op. Het “misschien” op die cruciale momenten dat je elkaar echt nodig hebt, is soms een “nee”. Je negeert de uitgesproken roep om hulp, steun of contact.
Want je:
- hebt het niet door
- beseft niet hoe serieus het is
- bent het oneens
- vindt het niet jouw probleem
- bent met je eigen dingen bezig
- weet niet hoe je moet reageren
3. Patroonvorming
Het derde sleutelmoment is dat de ogenblikken van pijn en disharmonie negatieve patronen gaan vormen. Omdat je rottige incidenten probeert te bespreken, terwijl je partner zich ontwijkend en defensief opstelt. De eindeloze discussies ontstaan. Verwijten vliegen bijvoorbeeld aldoor heen en weer in een communicatieve strijd.
Samen ontwerp je dan ongewild het patroon van trekken en terugtrekken. Het ontrolt zich bijna als vanzelf en de relatie komt daardoor op de automatische piloot.
Je hebt het erover om samen leuke dingen te doen, maar de spanning ontneemt jullie elk plezier om nog iets te ondernemen en ervan te genieten.
4. Mislukkende pogingen
Ook wanneer partners steeds verder uit elkaar drijven, ondernemen ze voorzichtige pogingen om de verbinding te herstellen maar die worden niet opgemerkt of afgewezen. Dit is de vierde fase waarin je verder uit elkaar groeit.
Een zelfspottend grapje is bijvoorbeeld een subtiele, onbewuste poging om de toon van het gesprek te veranderen. Maar je merkt dit gebaar niet op. Je zit vast dan in een defensieve rol en houdt contact af.
Vervolgens ben je allebei zo op je hoede dat je alle pogingen van elkaar om weer verbinding te maken door je handen laat glippen.
5. Neerwaartse spiraal
De neerwaartse spiraal wint daarna aan kracht. Partners gaan nu elkaars fouten en gedrag steeds meer beschrijven in absolute termen: “Dat doet ze nu altijd. Ze gaat uit van het ergste en geeft mij de kans niet om iets uit te leggen. Zo zit ze in elkaar, boos en vijandig.”
Je schrijft als het ware allebei een ‘verhaal’ over je relatie dat past bij je eigen manier van ongelukkig zijn. Het draait dikwijls om de fouten van de ander. Grote kans dat je partner in een vreemde verandert die jou niet begrijpt en niet waardeert. Daarna wordt je partner misschien zelfs een vijand die jou pijn wil doen. En uiteindelijk een ‘duivel’ die de breuk in de verbinding bewerkstelligd heeft.
Jullie gesprekken staan bol van de aanvallen en verwijten of eindigen met elkaar doodzwijgen. Je verdriet escaleert en je gevoel van veiligheid smelt weg.
Je hebt het nu almaar druk met het reageren op de vijandige opmerkingen van je partner dat je het zicht op jouw invloed volledig verliest. De mogelijkheid om je in elkaars positie in te leven is verdwenen.
6. Hulpeloosheid
Tenslotte is een laatste sleutelmoment dat beide partners worden overmand door een gevoel van hulpeloosheid. Allebei weet je niet meer wat je moet doen om het tij te keren. De ene partner sluit zich af, vervolgens de andere ook en ze richten zich op andere bezigheden en relaties waarin ze zich beter voelen.
Je doet ook geen moeite meer om je te verdedigen. Mogelijk draai je jouw partner gewoon de rug toe en loop je weg. Je hebt een muur om je heen opgetrokken. Eerst werd jouw partner daar heel erg gefrustreerd door. Je partner probeerde door jouw muur heen te breken met klachten en kritiek. Maar toen dat niet werkte legde jouw partner zich erbij neer.
Je leeft ieder je eigen leven, of … jullie spreken erover om uit elkaar te gaan.
Onnodig einde?
Zitten jij en je partner vast op één van deze sleutelmomenten?
Gelukkig kun je zo’n proces omdraaien.
Je kent het vast: die heerlijke momenten wanneer je weer (even) verbinding hebt. En als je het niet (meer) met je partner kent, dan wel met andere dierbaren? Dit soort momenten voelen goed hè? Alles valt samen en negativiteit verdwijnt.
Maar hoe kwam je daar? En als je de weg niet kent, hoe kun je er dan weer komen?
Hier kun je verder lezen hoe emotionele verwijdering en negatieve communicatie samenhangen, welke onbestendige factoren roet in het eten kunnen gooien, en zowel het korte als lange antwoord om het op te lossen.