Als liegen door je partner speelt moet je dan stoppen met je relatie?
Een uiterst moeilijke vraag. Vooral als je al tig keer hebt afgesproken om voortaan eerlijk te zijn en je partner blijft alsmaar liegen.
Als dit jullie liefde uitholt dan wil je natuurlijk hartstikke graag dat het liegen ophoudt. Je wil weer vertrouwen krijgen, want ondanks alles hou je wel van je partner.
En jouw liegende partner is vermoedelijk ook vaak wanhopig. Hij of zij wil helemaal niet liegen. Toch gebeurt het. Je zegt o zo makkelijk toe om voortaan eerlijk te zijn, maar voor je het weet ga je toch weer de fout in…
Het gevolg is: bonje!
Je gelooft jouw ‘liegende’ partner niet meer.
Het vertrouwen is weg.
Je:
- weet niet meer waar je aan toe bent.
- bent steeds op je hoede.
- zoekt overal iets achter.
- moet alles steeds dubbelchecken.
- moet steeds langer alles eruit trekken bij je partner voordat je je weer gerustgesteld kunt voelen.
Ik vermoed dat je deze worsteling ook herkent als je een achterdochtige hechtingsstijl hebt. Tenslotte liegen wij mensen allemaal tot op zekere hoogte.
En dat is lang niet alleen om bestwil. We hebben het van onszelf niet eens door, want met name onze eigen eerlijkheid hebben we hoog in het vaandel staan. Uit onderzoek van rechtspsycholoog Sophie van der Zee blijkt dat mensen veel oneerlijker zijn dan ze zelf denken.
Redenen om te liegen
Een leugentje om bestwil vinden we meestal geen breekpunt. Het gaat om de intentie. Communicatieprofessor Timothy Levine heeft deze 4 intenties van liegen gevonden:
- 2 procent van de leugens dient om sociaal en niet bot te zijn.
- 22 procent van de leugens heeft de bedoeling om slechte kanten en fouten te verbergen.
- 31 procent van de leugens moet ons (economisch) voordeel opleveren.
- 8 procent van de leugens is bedoeld om actief een positief beeld van jezelf neer te zetten.
De grote valkuil
Het rottige is dat liegen en achterdocht elkaar versterken in de negatieve communicatiecirkels met jouw partner:
- Hoe meer jij achterdochtige (of controlerende…) vragen stelt,
- hoe meer jouw partner zich moet verdedigen (of verantwoorden),
- hoe meer jij op jacht gaat naar de waarheid,
- hoe meer jouw partner zich in allerlei bochten moet wringen,
- hoe meer jij achterdochtige vragen of stellingen poneert,
- hoe meer jouw partner zich eruit moet zien te praten met soms nog meer leugens als gevolg.
Met als onvermijdelijke patstelling:
Hoe meer jij er op staat dat jouw partner absoluut niet meer mag liegen, hoe meer jouw partner moet liegen.
Heel tegenstrijdig, maar helaas maar al te vaak wel waar. Hoe kan dat? En belangrijker: hoe keer je het positief om?
Liegen anders percipiëren
Ten eerste moet je dus bedenken dat wij mensen allemaal weleens liegen. Soms is het heel houden van jouw geliefde (of een ander mens…) of het heel houden van de sociale band belangrijker dan de absolute waarheid.
Hierbij kunnen 2 waarden enorm in de knoop komen met elkaar:
- Je vindt het belangrijk om altijd eerlijk, betrouwbaar en integer te zijn.
- Je vindt het belangrijk om altijd de ander heel te houden en met respect te behandelen.
Waar voor jou de grens ligt is moet je uiteraard zelf bepalen. En jouw partner mag dat natuurlijk ook zelf bepalen. Praat erover, zou ik zeggen…
Hoe je het praten erover makkelijker maakt?
Creëer de veiligheid tussen jullie om je echte mening te kunnen en durven geven. En daarmee ook de ruimte om eventuele leugens toe te kunnen geven inclusief de onderbouwing uit dat procentenlijstje van Levine.
- Hoe veiliger gehecht jij je voelt,
- hoe meer je op die 2e waarde van het ‘heel houden’ zit,
- hoe minder zwaar je tilt aan eerlijkheid,
- hoe minder je leugens als een persoonlijke bedreiging opvat,
- hoe minder jouw partner hoeft te liegen.
Liegen als overlevingsmechanisme
Ten tweede is voor sommige partners keihard liegen een tweede natuur… Als dat samenhangt met een hechtingsstoornis dan kun je dat dus niet makkelijk veranderen. Hoeveel afspraken je ook maakt.
In dit artikel vertelt een pathologische leugenaarster dat ze geen schuldgevoel kent en het geweten van een 4-jarige heeft. Hier een paar citaten van haar: “Wat ik blijf doen, is liegen. Ik lieg zoveel dat ik soms denk; ‘o, ik had best de waarheid kunnen vertellen’. Het is mijn tweede natuur.“ “Gelukkig is mijn stoornis niet erfelijk, het ontstaat door je opvoeding. Ik kom uit een heel chaotisch gezin, mijn ouders hadden meer aandacht voor hun pleegkinderen dan voor hun eigen kinderen. Ze hebben me emotioneel verwaarloosd.” “Mijn vader was ook heel onvoorspelbaar en had een hechtingsstoornis. Hij werd boos of lachte me uit als ik verdrietig was. Mijn emoties werden nooit gespiegeld.” “Ik ga daardoor wel onbezorgd door het leven. Onberekenbare mensen zijn de enige die me bang maken en ik kan wel onrust voelen bij het idee dat alles uit zou komen. Maar schuldig zou ik me nooit voelen.” “Alleen kan ik door mijn hechtingsstoornis en gebrek aan empathie me niet goed binden aan anderen. Zo ben ik wel sterk gehecht aan mijn kinderen, een cadeautje volgens psychologen, maar niet aan mijn man.”
Pathologisch ofwel ziekelijk liegen kun je als een stoornis zien die destructief uitwerkt, tenzij…
… jij het anders gaat percipiëren.
Waar de grens ligt tussen normaal liegen en pathologisch liegen en waar jij wel of niet mee kunt leven is uiteraard heel persoonlijk.
Ik kan me voorstellen dat het ontbreken van schuldgevoel (of een geweten) een grens is. Dat is gelijk de tip: onderzoek of je partner een schuldgevoel heeft wanneer hij of zij jou pijn doet.
Los daarvan kun je ook hier op dezelfde manier te werk gaan als bij het 1e punt: veiligheid creëren.
Voor jouw ‘liegende’ partner zijn er 2 zware momenten:
- Moeten liegen om te voorkomen dat jij wegloopt.
- Moeten blijven liegen wanneer je op een leugen betrapt wordt omdat de schaamte hierover niet te verdragen is.
Bij numero 1 moet jouw partner steeds weer kiezen tussen liegen of jou kwijtraken. Hoe meer jij zegt dat je liegen absoluut niet tolereert, hoe meer jij die angst van jouw partner aanjaagt.
Een duivels dilemma…
Het is voor jouw partner letterlijk kiezen of delen en nog dramatischer zelfs: leven met jou of doodgaan.
Zou jij dan wel het risico nemen om ‘vermoord’ te worden?
Ook als er een leger met gerichte geweren voor je deur staat en jou met je gezin op basis van de wet verplicht naar buiten te komen om de doodstraf te ondergaan?
Oké, een overdreven vergelijking mogelijk in jouw ogen, maar de boodschap is vast duidelijk.
Bij numero 2 met schaamte als uitkomst werkt het precies hetzelfde. Je partner kan zich zo diep schamen met als gevolg dat hij of zij letterlijk geen waarde meer ervaart om er te mogen zijn.
Is liegen dan egoïstisch en alleen maar aan jezelf denken?
Ik denk het niet dus. Het zou zelfs precies andersom kunnen zijn. Tenzij je het heel egoïstisch vindt dat je partner jou graag voor zichzelf wil houden;).
Drie tips voor jou als ‘liegende’ partner:
- Wees niet ongerust dat je een pathologische leugenaar bent wanneer het liegen incidenteel is en wanneer je je lullig voelt om de pijn die je je partner aandoet.
- Zeg maar eerlijk tegen je partner dat je het liefst wil afspreken om nooit meer te liegen, maar dat je het niet kunt garanderen omdat je niet altijd de beheersing zult hebben over je angstreflexen.
- En zet voor jezelf op een rijtje wat jij nodig hebt van je partner in positieve termen. Bijvoorbeeld de ruimte om ‘fouten’ te mogen maken en toch liefde te krijgen.
Kortom: liegen en een (on)veilige gehechtheid hangen linea recta samen. Op de schaal van 1 tot 10 opschuiven met een aantal punten bereik je het allerbeste met het bouwen aan een stevige en veilige band.
En daarom ook 3 tips voor jou met een ‘liegende’ partner:
- Vat leugens niet meer als een persoonlijke afwijzing op, nu je weet dat je partner soms ‘liegt’. Zorg ervoor dat ook jij je hier veilig bij voelt.
- Het is veiliger om leugens bespreekbaar te maken door de onderliggende behoeften op te sporen en je daar op te richten. Voor je veel directer kunt zijn, moet je eerst samen de onveiligheid omgebogen hebben.
- En kies er daarom voorlopig voor om onschuldige leugens te negeren en jouw partner niet ter verantwoording te roepen of verwijten te maken. Dit dient er dan voor om jouw partner heel te laten.
Om wat voor reden dan ook: het is kennelijk nog niet veilig genoeg voor jouw partner om emotionele risico’s te nemen en de schaamte te kunnen verdragen wanneer hij of zij betrapt is.
En wanneer jij je er controlerend en vragend op blijft werpen, dan is het blijkbaar voor jou ook nog niet veilig. En natuurlijk mag jouw ‘liegende’ partner dat ook zien en heel serieus nemen.
Dus: harde afspraken maken of eisen over eerlijkheid werken nu niet. Je komt er niet onderuit om eerst samen dat proces van veiligheid te doorlopen. Dat is de lange-termijn-oplossing die uiteindelijk het beste uitpakt voor je relatie.