Een onveilige hechtingsstijl van jou of jouw partner maakt het moeilijk om positief emotioneel op elkaar af te stemmen.
Kun je je voorstellen dat wanneer jij je niet veilig voelt in jouw relatie dat je dan:
- niet jezelf kunt zijn?
- vaak op je hoede bent?
- niet meer open durft te communiceren?
En herken je vervolgens de neiging dit aan je partner te wijten? Dat doen namelijk velen van ons. Het communicatie/verbindingsprobleem bij onze partner neerleggen.
“Het zou allemaal goed gaan als jij nu maar zus of zo zou vragen, reageren of doen…”
Als jullie in negatieve communicatiecirkels vastlopen dan geef je deze boodschap waarschijnlijk vaak af. In heel verschillende communicatievormen: van netjes rationeel tot frustrerend schreeuwen.
Hoe goed je het ook bedoelt, jouw partner zal de boodschap als een verwijt interpreteren. Met als gevolg dat jullie gaan strijden om wie wat wanneer wel of niet zou moeten doen…
De negatieve cirkel is rond wanneer je deze ‘strijd’ met vechten, bevriezen of vluchten probeert te voorkomen. Hoe minder vaak het lukt om de strijd op te lossen, hoe onveiliger je je gaat voelen bij elkaar.
Hoe buig je die onveiligheid om naar veiligheid?
Een vraag ik regelmatig gesteld krijg. Helaas een vraag waarop geen eenvoudig antwoord te geven is. Geestelijk veilig worden is namelijk een gezamenlijk genezingsproces in verschillende stappen. Met ieder een eigen invulling.
De ingang is wel voor allen hetzelfde: je hechtingssysteem.
Hechting is onze aangeboren motiverende kracht om contact met belangrijke anderen te zoeken en te onderhouden. We zijn afhankelijk van anderen om te kunnen overleven. Ons hele leven lang.
Het is een vergissing als je denkt dat hechting en afhankelijkheid eigenschappen van kinderen zijn waar we overheen moeten groeien. De angst voor isolement, afwijzing en verlies is in elk mensenhart te vinden.
Verbondenheid is een normale, noodzakelijke hechtingsbehoefte.
Zodra de verbinding met jouw partner ‘bedreigd’ wordt ga je hechtingsgedrag vertonen. De manier waarop jij of jouw partner dit communiceert is afhankelijk van jouw primaire hechtingsstijl.
Ineffectief hechtingsgedrag kun je ordenen langs 2 dimensies:
- angst
- vermijding
Op basis hiervan onderscheiden we 3 onveilige hechtingsstijlen:
1. De angstige hechtingsstijl
Dit wordt ook wel de angstig-gepreoccupeerde hechtingsstijl genoemd. Wanneer de band met jouw onvervangbare partner gevaar loopt kan jouw hechtingssysteem hyperactief worden.
Op allerlei manieren ‘vecht’ je voor verbondenheid. Je hechtingsgedrag wordt sterker en heftiger naarmate het minder lukt om nabijheid met jouw partner te ervaren.
2. De vermijdende hechtingsstijl
Bij de vermijdende hechtingsstijl doe je het tegenovergestelde. Je deactiveert jouw hechtingssysteem. En daarmee onderdruk je jouw hechtingsbehoeften. Je kunt dit als vluchten of bevriezen ervaren.
Het is een andere manier om je te beschermen tegen het verlies van verbondenheid met je partner. Door weg te lopen of ‘koud’ te worden voorkom je (verdere) escalatie en afwijzingspijn.
3. De gecombineerde angstig-vermijdende hechtingsstijl
Bij deze hechtingsstijl wissel je het zoeken en vermijden van emotionele verbondenheid af. Je zoekt nabijheid en wanneer jouw partner die aanbiedt ga je het weer angstig uit de weg.
Een gedesorganiseerde strategie wordt deze hechtingsstijl ook wel genoemd. Niet makkelijk want jouw partner is dan zowel de oorzaak als de oplossing van jouw hechtingsangst.
Een veilige hechtingsstijl
Veilig gehechte mensen geloven en vertrouwen dat anderen (hun partner) positief reageren op hen wanneer dat nodig is. Zij hebben effectief hechtingsgedrag: zij vragen om wat ze nodig hebben en voelen zich niet zo gauw afgewezen als ze een ‘nee’ ervaren.
Het structureel ontbreken van responsieve emotionele communicatie tussen partners zal vrijwel iedere veilige hechtingsstijl om zeep helpen. Uit onderzoek blijkt zelfs dat dit je relatie eerder verziekt dan dat conflicten en ‘negatieve’ emoties dat doen, aldus psycholoog Sue Johnson.
Conflicten en negatieve emoties zijn met andere woorden het gevolg van ontbrekende emotionele communicatie en veiligheid, en niet de oorzaak.
Wat zijn dan de oorzaken van een onveilige hechtingsstijl?
Er zijn tenminste 6 factoren aan te wijzen die ons hechtingssysteem beïnvloeden en daarmee onze hechtingsstijl.
Onze:
- reflexen
- opvoeding
- gewoonten
- partner
- relatiedynamiek
- competenties
Als je al deze factoren ziet dan begrijp je wel waarom het niet makkelijk is om een onveilige hechtingsstijl naar een veilige hechtingsstijl om te buigen. De strategie op zich is wel simpel: samen de emotionele communicatie en responsiviteit als een positief, wederkerig proces op gang brengen.
Valkuilen
Eenvoudig maar helaas niet makkelijk. Alleen al omdat je deze valkuilen tegen kunt komen:
1. Verkeerde interpretatie van de bedreiging: wat jij als een bedreiging van jullie verbondenheid ervaart zie je door jouw hechtingsbril. Check vooral of je met een reële of een irreële dreiging te maken hebt.
2. Verkeerde interpretatie van hechtingsgedrag: zowel vechten als vluchten is hechtingsgedrag. Ineffectief? Jazeker. Maar kwalificeer het vooral niet als zeuren of lafheid. Probeer eronder te kijken.
3. Vechten en vluchten als niet te beheersen biologische reflexen beschouwen: dit is een valkuil wanneer je denkt dat je hier als mens niet boven uit kunt stijgen. Dat geldt ook voor aanleg en gewoonten.
4. Oorzaak en gevolg van jullie hechtingsstijlen omdraaien: jouw hechtingsstijl kan zowel het gevolg als de oorzaak zijn van jullie negatieve communicatiecirkels en zo deze cirkels onbedoeld in stand houden.
5. Denken dat weten genoeg is: al ken je de hechtingstheorie nog zo goed, dat wil niet zeggen dat je jouw diepere hechtingsemoties steeds voelt en ze dagelijks verwerkt en hanteert met behulp van emotionele communicatie.
6. Verkeerde interpretatie van de strijd die jullie voeren: je denkt misschien dat je ‘strijd’ voert om begrip, aandacht en erkenning maar meestal gaat om iets diepers wat met je hechting samenhangt.
Er zijn nog veel meer valkuilen, maar dit zijn er 6 die ik veel zie. Het is kortom niet gemakkelijk om je zomaar (weer) veilig te voelen bij elkaar zodat de negatieve communicatiecirkels verzachten. Het onderkennen van ieder je eigen hechtingsstijl is in ieder geval een grote stap in de goede richting.
Dit vind je misschien ook leerzaam: de 8 basale EFT-uitgangspunten van hechting en emotionele communicatie.