Een veel gehoorde klacht is dat partners zich zo snel aangevallen voelen. Niet leuk, want het verpest de sfeer. Kenmerkend zijn dan dit soort verontwaardigde uitroepen:
- Jij hebt ook zo’n kort lontje!
- Jij interpreteert ook alles negatief!
- Je bent steeds zo wantrouwend!
- Kun je niet eens wat positiever zijn!
- Ik kan niks zeggen, jij vat alles verkeerd op!
Veel koppels worstelen met een negatieve spiraal hierin. Soms gaat het een tijdje goed en plotseling is het weer helemaal mis. Je probeert alle manieren van goed communiceren, maar niks helpt. Dat kan je heel hopeloos maken.
Hoe heeft het zo ver kunnen komen?
En belangrijker nog: hoe los je dit op? Hoe kun je er voor zorgen dat jouw partner zich niet meer zo snel beschuldigd voelt? Hoe kan jouw partner daar zelf voor zorgen?
3 routes
Laten we eerst eens kijken welke 3 routes je grofweg kunt onderscheiden in hoe je acties of uitspraken van elkaar opvat.
Route 1. Je vult het gedrag van jouw partner positief in: er zal wel een goede reden zijn voor het gedrag van je partner.
Een voorbeeld: je partner heeft zonder overleg met jou een afspraak met vrienden gemaakt terwijl jij die avond net andere plannen had.
Je bedenkt dat het enthousiasme van jouw partner hem/haar weer eens parten speelde. Meestal is dat geen punt. Maar nu wel en je maakt het bespreekbaar:
“Goh nu heb je die afspraak gemaakt maar ik zou veel liever dit/dat doen. Is het een optie om die afspraak van jou te verzetten?”
Route 2. Je vult het gedrag van je partner negatief in: het is jouw partners schuld.
In hetzelfde voorbeeld zou je dan zo kunnen reageren:
“Verdorie nu doe je het weer! Je weet toch dat ik eerst wil overleggen! Jij houdt ook helemaal geen rekening met mij en nu zorg je er ook nog eens voor dat je onze andere plannen in de war schopt!”
Route 3. Je vult het gedrag van je partner nog niet in, maar je hebt wel een negatief vermoeden.
Dan zou je zo kunnen reageren in datzelfde voorbeeld:
“Waarom heb je die afspraak gemaakt? Het komt mij namelijk helemaal niet uit. Vind je mij dan niet belangrijk genoeg om het eerst af te stemmen voor je zoiets doet?”
Het zal je duidelijk zijn dat route 2 en 3 tot veel meer irritaties en onenigheid leiden dan route 1.
Partners die vooral op route 2 en 3 zitten zullen:
- het negatieve gedrag van jou uitvergroten
- het positieve gedrag van jou minimaliseren
Dit herken je als je merkt dat jouw partner steeds commentaar heeft op de dingen die ‘fout’ gaan en nooit lijkt op te merken wanneer de dingen goed gaan.
Iemand die vooral route 1 bewandelt zal bij een omissie sneller denken dat dit nou eenmaal wel eens gebeurt. De boog kan niet altijd gespannen zijn.
Iemand op route 2 of 3 zal sneller iets denken als: “Zie je wel, daar denk jij weer alleen maar aan jezelf. ” Hier mis je de liefdevolle erkenning. Of de waardering voor alles wat je wel doet.
En mocht je allebei de waardering van elkaar missen? Grote kans dat je dan allebei meer invult volgens route 2 of 3 dan je denkt…
Is het mogelijk om je relatie zodanig op een hoger plan te tillen dat je allebei op route 1 terecht komt?
Ja dat is gelukkig mogelijk. Maar het is helaas niet snel en makkelijk te doen. Jezelf of elkaar de ‘opdracht’ geven om positief te denken werkt niet. Er is een proces nodig.
Dit zijn 5 dingen waar je minimaal rekening mee moet houden:
1. Onveilige hechtingsstijl
Partners met een onveilige hechtingsstijl hebben op een of andere manier een stuk vertrouwen verloren. Dit kan in je verleden zijn ontstaan, maar ook heel goed in je huidige relatie.
Negatief of wantrouwend denken kun je als een hardnekkig zelfbeschermingsmechanisme beschouwen. Het is een uitvloeisel van een onveilige hechtingsstijl.
Je kunt nog zoveel vaardigheden leren om alles positief te communiceren of positief om te denken, het zal je uiteindelijk niet verder brengen. Omdat je dan aan symptoombestrijding doet in plaats van de echte oorzaak aan te pakken.
Het proces om samen gelijkwaardig een veilige hechtingsstijl te ontwikkelen is de allerbeste kwaliteitsslag die je kunt maken om weer in verbinding te komen met elkaar op route 1.
2. De subjectieve waarheid
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat het wantrouwende denken terecht is. Een gedragsverandering is logisch als je het samen eens bent dat bepaald gedrag in jullie relatie niet acceptabel is.
Een andere manier van denken is dan niet aan de orde. Dit is overigens wel gelijk de grote valkuil. Je kunt in een ellenlange discussie over waarheid en normen verzuipen.
Daarmee komen we terug bij het eerste punt. Het blijkt dat de exacte waarheid meestal niet bepalend is voor de verbinding en onderlinge verdraagzaamheid. Wat dit wel bepaalt is de mate waarin je het gedrag van je partner positief interpreteert (route 1) en dit hangt dus weer samen met je hechting.
3. De sturende verwachting
Dit is een heel vals mechanisme. En zelfs iets wat we cognitief vaak wel weten, maar waar velen van ons toch intrappen…
Als je iets negatiefs verwacht van je partner, zal het ook negatief kunnen worden. Je vindt het bijvoorbeeld negatief van je partner dat hij of zij zich zo passief opstelt. Hoe vaker je dit zegt, hoe meer je partner gedemotiveerd raakt, hoe passiever.
En andersom werkt dit natuurlijk ook. Een positieve verwachting uitspreken stimuleert het vertrouwen waardoor je weer meer kans hebt op een positieve uitkomst.
Dit klinkt trouwens simpeler dan het is. De manier waarop mensen met hoge verwachtingen omgaan is ook weer afhankelijk van hun hechtingsstijl.
4. Een nare gewoonte
Voor sommige mensen is negatief interpreteren een gewoonte geworden. Persoonlijk vind ik dit wel een geruststellende gedachte. Het is dan wat makkelijker te veranderen als je dat wilt tenminste.
Jezelf en elkaar herinneren heeft dan zeker zin. Handig als je dan over alternatieve woorden beschikt om er mee te oefenen. Met dagelijks oefenen moet je dan wel op zo’n 66 dagen rekenen. Dat is de tijd die mensen gemiddeld nodig hebben om een nieuwe gewoonte te leren.
Ik zou de oorzaak alleen niet zo gauw sec in de gewoonte zoeken als jij en je partner vaak in allerlei conflict- of zwijgcirkels vastlopen.
5. De paradoxale vloeibaarheid
Mensen gedragen zich nogal eens inconsequent. Vaak inconsequenter dan ze zelf toegeven.
- De ene keer vat je iets positief op en de andere keer negatief…
- Dat wat jij negatief opvat van mij doe je nu zelf ook…
- Bij jou is het altijd anders waardoor het voor jou niet geldt…
- Toen vond je het negatief en nu doe je het ineens wel…
Je hebt van die partners die het heerlijk lijken te vinden om jou op je inconsequenties te wijzen. Ken je dat en voel jij je dan snel aangevallen?
Kijk, nu doe ik het ook. Wakker schudden zou je dat ook kunnen noemen. Als je het positief interpreteert tenminste :-)
Er zijn vele ondoorzichtige redenen voor vermeende inconsistenties in denken, voelen en doen. Zowat onmogelijk om daar een compleet beeld van te krijgen. En ook hierop kun je via route 1, 2 of 3 reageren…
Conclusie
Deze 5 punten laten je zien dat het je relatie niet helpt als:
- je voornamelijk via route 2 of 3 op jouw partner reageert
- je jouw negatief denkende partner via route 2 of 3 benadert
Negatief of wantrouwend denken kun je positief herinterpreteren omdat er meestal een hele wereld van onveiligheid onder verborgen zit. Het is eerder een (onbewuste) strategie om jezelf tegen pijn en angst te beschermen.
Dus ben vooral barmhartig voor jezelf en voor je partner als één van jullie vaak route 2 of 3 volgt. En focus op het onderliggende proces om weer veilig in verbinding met elkaar te komen.